Add new comment

بررسی نشانه شناسی برخی پوسترهای سینمای آزاد
نویسنده: 
علی سجادیه

یکــی از مهمترین عوامــل زمینهســاز در ایجاد پوستر، تأثیر مناســبات فرهنگــی، اجتماعی در جامعــه اســت. در واقع، امروزه مفهوم و کاربرد فرهنگ با نظام نمادین و آنچه با معنا ارتباطی مستقیم پیدا میکند سر و کار دارد،

الگوهای زندگــی که در بستر مناسبات فرهنگی و اجتماعی شکل میگیرند بر پایۀ نوعی نگاه به زندگی و گاه برخاسته از نوعی اندیشــه آزاد اســت، چرا که استعدادهای پیشبینی نشده در فضای آزاد و امکانات برابر کشف میشوند. هنر هم در پرتو آزادی و وجود سرمایه گذاری هنری رشد میکند. آزادی هنرمنــد، آزادی مخاطب و آزادی در آفرینش.
پوســترهای سینمایی معمولاً از آن دسته رسانه هایی هستند که همچون همه رسانه های دیگر برای اطلاع رسانی و جلب مخاطب بهکار گرفته میشوند. این پوسترها در فضای بیرونی و داخلی سینماها (که محلی برای اوقات فراغت شهروندان بود)  نصب میشدند. بخشی از پوسترهای سینمایی با هدف سرگرمی، بیننده های مصرف گرا دارد که برای گذران اوقات فراغت، سرگرمی و لذت جویی خواهان سینما هستند و بخشی دیگر، پوسترهایی معنادار و اندیشه محور با مخاطبان مشارکت جو است که با دیدن فیلم تعمق و اندیشه کرده و معناهای متعددی را از دیدن آن در ذهن خود بازتولیــد یا نقد میکنـند.
بسیاری از پوسترهای مصرف گرا (همچون خود فیلمهای آن) از نظر مفهوم و فرم و ساختار درگیر کلیشه های زمانه و سلیقه های نازل اجتماع بوده و هستند؛ اما در مقابل، اندک پوســترهای سینمایی دیگری بودند که با بیان آزاد، دغدغه های موضـوعات اجتماعی فرهنگی موجود در فیلمها را تأمل برانگیز و سرشــار از ریــزهکاری و نکته گوییهای بصری به صورت خلاق و بدون قیدهای معمول به تصویر می کشیدند. 
در حوزۀ گرافیک به ویژه در رسانۀ پوستر نشانه های تصویری و نوشتاری موجب ارتباط میان اثر هنری و مخاطب میشوند. اگر براین باور باشیم که مهمترین رسالت پوستر پیام رسانی است، بی گمان فارغ از دسته بندی یادشده دربارۀ مخاطبان سینما، این پیامها باید شامل اطلاعات،خبر بوده و نیز دارای تأثیرگذاری، خرسندی و اقناع مخاطب باشند. ویژگی خبر این است که در لایۀ سطح ذهن قرار میگیرد و چه بسا پس از چندی از یاد میرود. اما اگر این خبر طوری به تصویر درآید که بتواند ارتباط مؤثر با مخاطب برقرار کند، میتواند در ذهن بیننده چنان نشانده شود که ذهن را درگیر  نماید، متقاعد کند و در یاد بماند.
پوسترهای سینمای آزاد دستِکم برای مخاطبین فرهیخته و علاقمند به سینمای پیشرو و غیرکلیشهای جامعه، چنین نقشی را ایفا میکردند. پوسترهای سینمای آزاد همچون وجود سینمای مستقل (به معنای رها شده از کلیشه و سلیقه ها) خاستگاهی آرمانی - ارزشی (و نه قدسی) و بلندپروازانه داشت که گاه عمیقترین تجربه های فردی و جمعی را به تصویر میکشید. این دسته  پوسترها همچون سینمای آن متمایز بودند و در درون خود مشترکات جمعی داشتند. پوسترهای سینمای آزاد اینک میتواند بیانگر حرفهای ناگفته زمانۀ خود باشد. بلندپروازی و ایدئولوزیک بودن پوسترها متأثر از شرایط فکری آن دهه (50 خورشیدی) است که بیشتر اقشار فرهیخته، آرمان خواه و ایدئولوژیک بودند. پوسترهایی که در آغاز بر اساس تجربه های فردی و آزمودن توانمندی مشتاقان سینمای مستقل شکل گرفتند و به گونهای بیان فردی داشتند. 
چنانچه بپذیریم هر تصویر در مقام نشانه، دلالت بر مفهومی دارد، در هر بستر تصاویر و نشانه ها میتوانند مفاهیم متعددی را به ذهن متبادر کنند. با نگاهی به درخت سرو 4500 سالۀ ابرقو که درخت نمادین (آزادی و زندگی) ما ایرانیان است درمییابیم تحت تأثیر باورهای ایران باستان در فرهنگ و ادبیات ما جا خوش کرده است. در حالی که نماد سرو در پرچم ِ کشور لبنان معنای زیستبوم و تجسم تاریخ است. گونهای سرو نیز، نماد کریسمس در جشن آغاز سال مسیحی تلقی میشود. درخت سرو (دال) در نشانه های نمادین تفسیر دل بخواهی ندارد...
برای مطالعه ادامه مطلب فایل زیر را دانلود کنید : 
 

Filtered HTML

  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Allowed HTML tags: <a> <em> <strong> <cite> <blockquote> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Lines and paragraphs break automatically.

Plain text

  • No HTML tags allowed.
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.
Image CAPTCHA