گفتار دوم: معيار اندازه‌گيري توسعه پايدار

گفتار دوم: معيار اندازه‌گيري توسعه پايدار
نویسنده: 
آزيتا رضوان

در پایان گفتار اول آمد که در فقدان قوانین و سیاست‌های تامین کننده توسعه پایدار کارآمد و جامع، سیستم‌های رتبه‌بندی ایجاد شدند تا تعریفی از بناها و جوامع پایدار داشته باشند ومقیاس اندازه‌گیری مناسب آنها را فراهم کنند. این سیستم‌های رتبه بندی در طول زمان بارها تجدید نظر شده و گسترش یافته اند تا شامل جنبه های بیشتری از پایداری باشند. این گفتار به بررسی این سیستم ها و یافتن مقیاس مناسب برای توسعه پایدار می پردازد.
در حالی که پایداری معنای بسیار گسترده ای دارد، سیستم های رتبه بندی اولیه با هدف بررسی و ارزیابی ویژگی های زیست محیطی یک ساختمان و/یا عملکرد اجرایی و یا عملکرد مورد انتظار یک ساختمان نسبت به ساختمان های دیگر و یا یک پایه پیشنهادی  طراحی شدند (فاولر و راخ ).

در پایان گفتار اول آمد که در فقدان قوانین و سیاستهای تامین کننده توسعه پایدار کارآمد و جامع، سیستم های رتبه بندی ایجاد شدند تا تعریفی از بناها و جوامع پایدار داشته باشند ومقیاس اندازه گیری مناسب آنها را فراهم کنند. این سیستم های رتبه بندی در طول زمان بارها تجدید نظر شده و گسترش یافته اند تا شامل جنبه های بیشتری از پایداری باشند. این گفتار به بررسی این سیستم ها و یافتن مقیاس مناسب برای توسعه پایدار می پردازد.

 

در حالی که پایداری معنای بسیار گسترده ای دارد، سیستم های رتبه بندی اولیه با هدف بررسی و ارزیابی ویژگی های زیست محیطی یک ساختمان و/یا عملکرد اجرایی و یا عملکرد مورد انتظار یک ساختمان نسبت به ساختمان های دیگر و یا یک پایه پیشنهادی  طراحی شدند (فاولر و راخ ).

 

اکثر سیستم های رتبه بندی تلاش دارند تا رویکردی جامع به کارایی و عملکرد ساختمان یا  جامعه داشته باشند،  در عین جال برخی از این سیستم ها فقط جنبه هایی را که راحت تر قابل دسترسی و یا ارزیابی است، در نظر می گیرند.  سیستم رتبه بندی به کاربران برای تعیین هدف و تصمیم گیری کمک می کنند و مالکان و ساکنان را تشویق می کنند تا با هم کار کنند.  این سیستمها ممکن است به طور همزمان پیشنهاداتی در مورد چگونگی ترکیب عناصر سبز در طراحی و اجرای ساختمان های با  معیارهای قابل انعطاف ارائه دهند.

 

اگرچه ضوابط و سیستم های رتبه بندی ساختمانهای پایدار ممکن است  اهداف مشترکی را دنبال کنند، ساختار آنها کاملاً متفاوت است.سیستم های رتبه بندی به عنوان ضوابط ساختمانی طراحی نشده اند، اما می توان آنها را برای رسیدن به ضوابط مورد نظر اصلاح  کرد.  درجدول شماره 1 سیستم رتبه بندی  در برابر ضوابط و استانداردهای ساختمانی مقایسه می شود.

 

جدول شماره 1: مقایسه  سیستم  های رتبه بندی، کد های ساختمانی، و استانداردها

توجه.   کپی جدول از انجمن مقررات بین المللی، توسط ،

AIA & ASHRAE, ICC,USGBC .2

 

یکی از نگرانی های مهم درباره سیستم های رتبه بندی این است که آنها اکثراً ملی و یا حتی بین المللی هستند، در حالی که پایداری توجه ویژه  به شرایط و مسايل محلی را دربر می گیرد. اگر چه طبیعت به طور کلی یک حس مشترک از زندگی بر روی زمین را دارد، شرایط محلی این احساس را در جزئیات به طور کامل متفاوت می کنند. از جانب دیگر ضوابط ساختمانی یا شهری در مقیاس سراسر شهر مفید و کارآمد هستند، در حالی که طراحی سیستم های رتبه های در مقیاس مدیریت محلی کار آسانی نیست.

 

تاریخچه سیستم های ارزیابی توسعه پایدار در امریکا
سیستم های ارزیابی توسعه پایدار تاریخ کوتاهی در دنیا و امریکا دارند.  بحران انرژی سالهای دهه 1970، بودجه فرصت های تحقیقاتی برای معماران پیشرو، فعالان محیط زیست ، و مهندسان را فراهم کرد تا به مطالعه راه حل های تکنولوژیک و سیستم های بهره وری انرژی بپردازند. صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمان ها از نخستین پاسخها به مشکلات زیست محیطی در این بخش بود و دیگر جنبه های پایداری به تدریج توجه  آنها را برانگیخت.  اولین سیستم ارزیابی ساختمانهای پایدار در جهان BREEAM ( موسسه تحقیقات روش ارزیابی زیست محیطی ساختمان ) بود که در سال 1988 در انگلستان توسط موسسه تحقیقات ساختمان (BRE ) ایجاد شده بود  و در سال 1990 راه اندازی شد.  تقریبا دو دهه بعد، صدها سیستم ارزیابی اجباری و داوطلبانه برای بناها، محصولات، و فن آوری در سراسر جهان در دسترس است. تیم سوماس ، رئیس انجمن ISI (موسسه  سیستم ارزیابی زیرساختهای پایدار )، گزارش داد که زمانی که آنها سیستم ارزیابی انویژن  را در سال 2011 طراحی می کردند، بیش از 900 سیستم امتیاز بندی مختلف برای زیرساختهای پایدار در سراسر جهان شناخته شده بود .

 

  تاریخچه خلاصه زیر توسعه سیستم های رتبه بندی در ایالات متحده آمریکا را نشان می دهد.  این تاریخ به طور خاص مهم است زیراکه در تدوین سیستم های ارزیابی پایداری، این کشور درحال حاضر نقش پیشرویی دارد و به قول کیبرتها  "جنبش ساخت و ساز سبز در ایالات متحده  شهرت بسزایی بعنوان یکی ازموفق ترین جنبش های مدرن زیست محیطی دارد." 

 

• در سال 1973، کمیته انرژی انجمن معماران آمریکا  تاسیس شد. تمرکز کمیته، ساختمانهایی با صرفه جویی در مصرف انرژی بود و پس از آماده کردن تحقیقات متعددی در این مورد، این کمیته تلاش کرد تا دولت کارتر رییس جمهور وقت را متقاعد به استفاده از نتایج تحقیقات به عنوان ضوابط انرژی در ساختمانها کند.

 

• در سال 1977، دولت کارتر، وزارت انرژی ایالات متحده را تاسیس کرد که مسئول صرفه جویی در مصرف انرژی و حفاظت از محیط زیست باشد.

 

• در سال 1990، کمیته انرژی انجمن معماران آمریکا شروع به مطالعه و بررسی در جنبه های دیگر پایداری غیر از بهره وری انرژی کرد.

 

• در سال 1993، پرزیدنت کلینتون از کمیته انرژی انجمن معماران آمریکا خواست تا روی ایده ساختمانهای سبز کار کنند. بسیاری از کسانی که در این پروژه درگیر بودند، هسته اولیه شورای ساختمان سازی سبز ایالات متحده  USGBC)) که موسسه ای غیر دولتی بود را شکل دادند.

 

• در سال 1993، شورای ساختمان سازی سبز ایالات متحده (USGBC ) به عنوان ائتلافی از سازمان های مختلف مربوط به ساخت و ساز و به ویژه انجمن معماران امریکا AIA تشکیل شد.

 

• در سال 1996 ، نسخه کانادایی BREEAM در مورد ساختمان های موجود منتشر شد. این ابزار برای کشور کانادا طراحی شده بود و گرین گلوبز  نام گذاری شد.

 

• در سال 1998، اولین نسخه از LEED، معروفترین سیستم ارزیابی در دنیا، توسط USGBC برای ساخت و ساز ها جدید (LEED - NC ) که بر اساس سیستم  BREEAMطراحی شده بود، معرفی شد.

 

• در سال 2000 ، نسخه  دوم از LEED برای استفاده عمومی راه اندازی شد.
• در سال 2002، گرین گلوبز برای ساختمان های موجود به صورت آنلاین در انگلستان راه اندازی شد.
• در سال 2003، نسخه LEED 2.0 عمومی برای اولین بار به بناها رتبه اعطا کرد.

 

در حالیکه بسیاری از سیستم های ارزیابی ساختمانها و مراکز پایدار در دنیا پس از آن راه اندازی شده اند،   LEED تنها سیستم ارزیابی است که در طی 10 سال گذشته، 9 نسخه متفاوت برای: بناهای جدید، بناهای موجود، معماری داخلی بناهای تجاری، هسته و نماها، مغازه ها، مدارس و دانشگاهها، خانه ها، مراکز بهداشتی، و واحدهای همسایگی، طراحی کرده است. این سیستم  تا پایان سال 2012 علاوه  بر امریکا در 130 کشور دیگر دنیا پروژهای نام نویسی شده دارد .

 

روند ارزیابی
بیشتر سیستم های ارزیابی توسط عامل سوم مورد ارزیابی و نظارت قرار گرفته و گواهی دریافت می کنند. آنها ارزیابی می کنند که آیا :
یک ساختمان یا جامعه مطابق با استراتژیهای که هدف آن بهبود عملکرد در کلیه معیارها است طراحی و ساخته شده است. مهمترین این معیارها: صرفه جویی در مصرف انرژی، بهره وری از آب، کاهش تولید گازهای گلخانه ای CO2، بهبود کیفیت محیط زیست در محیط داخلی، و نظارت بر منابع طبیعی و حساسیت به اثرات آنها است .

 

انجام صدور گواهینامه سیستم های رتبه بندی مستلزم پاسخ به حداقل تعداد معیارهای مورد نظر در بسیاری از جنبه هایی که در یک پروژه  موثراند، می باشد .  مراحل مشترک دریافت گواهینامه ثبت طرح، بررسی طرح، مشاوره، تعیین مواد ساختمانی و روش های ساخت، نظارت در محل و در زمان ساخت ، تست عملکرد، و صدور گواهینامه است . به منظور کسب گواهینامه، یک پروژه باید تمام پیش نیازها را تامین کند.  همچنین باید در هماهنگی با سیستم درجه بندی طراحی شود و حداقل تعداد اعتبار یا امتیاز را کسب کند.   پروژه ها  در برخی از سیستم های ارزشیابی ممکن است علاوه بر کسب امتیاز حداقل با کسب امتیاز اضافی برای سطح بالاتری از گواهینامه تلاش کنند. بهترین زمان برای شروع  با یک سیستم ارزیابی از زمان انتخاب سایت و شروع  طرح شماتیک است، با این حال در مواردی اگر پروژه  ای پیش نیاز سایت را رعایت کرده باشد و همچنین مستلزمات طراحی مورد نیاز سیستم ارزیابی را دنبال کند، ممکن است از دوره ساخت هم موفق به  کسب گواهینامه شود.

 

در جستجوی مقیاس مناسب برای ارزیابی و سنجش میزان  پایداری
طراحی یک سیستم رتبه بندی برای شهرها و واحد های همسایگی جدید یا موجود پیچیده تر از طراحی این سیستمها برای ساختمانها است.  دلیل آن این است که بسیاری از عوامل جدید ممکن است پایداری جامعه را تحت تاثیر خود قرار دهد، درحالیکه این عوامل را در ارزیابی پایداری بناها می توان نادیده گرفت. شین و گریدل تاکید می کنند که  با وجود برنامه های مختلف زیست محیطی، کمتر احتمال دارد که این برنامه ها جامع باشند.

 

در بسیاری از مناطق شهری  دنیا، امروزه  اهداف زیست محیطی بر اساس استاندارد ها و یا دستورالعمل های محلی، منطقه ای، و یا ملی تعیین می شوند. این اقدامات برای  کاهش زباله، جلوگیری از آلودگی، و برنامه های استفاده از زمین بسیار مفید هستند ، اما اغلب در تعریف یک طرح جامع و بلند مدت برای محیط زندگی با کیفیت، ناکارآمدند. در وضعیت ایده آل، یک مجموعه استاندارد از اقدامات سازگار با محیط زیست، طراحی می شود که مختص آن مناطق شهری است. این اقدامات اهداف خاص برای بخش های اصلی کیفیت زیست محیطی مانند کیفیت هوا، کیفیت آب ، زیست پذیری و مصرف انرژی را تعیین می کنند.  آنها هم میزان "بهره وری" زیست محیطی از یک منطقه شهری و هم هدفی را که در آن شهر می تواند تلاش های زیست محیطی طولانی مدت خود را متمرکز کند، فراهم می کنند. با توجه به تنوع بسیار زیاد شهرها با مناطق جغرافیایی،  فرهنگ و تاریخ مختلف ، ایجاد مجموعه ای مفید از معیارهای پایداری یک چالش قابل توجه است .

 

اندازه گیری این عوامل جدید پیچیده تر از شناسایی آنها می باشد. یک جامعه پایدار، پویا است و در نتیجه   ممکن است توسط بسیاری از عناصر خارجی  تحت تاثیر قرار بگیرد. طراحی و  توجه به شهر مانند یک ساختمان بزرگ یکی از اشتباهاتی است که شهرسازی مدرن انجام داد، و تئوری زون بندی و تفکیک کاربریها نتیجه آن بود. طراحی یک سیستم رتبه بندی برای یک شهر  بدون در نظر گرفتن پویایی و به کاربردن سیستم رتبه بندی ساختمان برای یک شهر و جامعه ممکن است همان مشکل را ایجاد کند.  پورتنی  بر اساس بررسی های خود را از شهرهای ایالات متحده که بسوی توسعه پایداری حرکت می کنند، بیان می کند که "شهرهایی که پایداری را جدی می گیرند، به طور معمول در طیف گسترده ای از فعالیت هایی در گیر می شوند که به طور مستقیم برای بهبود و یا حفاظت از محیط زیست فعالیت می کنند، و این کار به طور غیر مستقیم از طریق تاثیر بر مصرف انرژی انجام می دهند". نویسنده اشاره می کند که حتی در بهترین شهر ها  کمتر به  مشارکت عمومی معنی دار در پایداری و عدالت اجتماعی می پردازند.

 

 آیا ممکن است توسعه پایداری را تصور کنید که توجه ویژه ای به مسائل مربوط به برابری و عدالت را دربرنداشته باشد. بسیاری از شهرها  مسائل مربوط به عدالت اجتماعی و حقوق زیست محیطی در طرح های پایداری خود را منظور نمی کنند. حتی شهرهایی که انتخاب کرده اند که ملاحظات برابری را به ترکیب طرح های پایداری خود اضافه کنند، در این مورد هم این کار را  انجام نداده اند. ...اندازه گیری نابرابری درآمد، بهداشت متفاوت گروههای در معرض خطر، و اندازه گیری نتایج اجرای قوانین نشان دهنده یک شروع خوب است، اما جوهر عدالت زیست محیطی و یا اجتماعی را در خود ندارد . ( ص 175)

 

بل و مورس استدلال می کنند از آن جا که از شاخص های پایداری به طور گسترده توسط زیست شناسان به کار گرفته شده است،  ابعاد دیگر، از جمله کیفیت زندگی در آن گنجانیده نشده است.  ایده شهر های پایدار به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است، با این حال ، مقیاس مناسب برای اندازه گیری پایداری جامعه هنوز مشخص نشده است.  در طراحی LEED برای واحدهای همسایگی در پاسخ به حداقل و یا حداکثر اندازه پروژه برای دستیابی به گواهینامه اعلام شده است که "هیچ حداقل و یا حداکثر اندازه وجود ندارد، هر چند این سیستم برای حداقل 2 ساختمان و تا 320 هکتار طراحی شده است ".  این مقیاس نشانگر توجه به واحد همسایگی پایدار به عنوان گروهی از ساختمانها و نه یک جامعه پویا دارد.  مکمانوس  می گوید که پایداری یک موضوع نسبی است که به زمینه، فرهنگ، اقتصاد، و نگرانی های سیاسی  بستگی دارد.

 

در گفتار اول از این سری مقالات به تعریف توسعه پایدار پرداخته شد. دربخش اول از گفتار دوم از سیستم های ارزیابی پایداری، تفاوت آنها با ضوابط ساختمانی، و یافتن مقیاس مناسب برای توسعه پایدار گفتیم و در بخش دوم از گفتار دوم به معروفترین و شناخته شده ترین سیستمهای ارزیابی پایدار خواهیم پرداخت.
 

منابع: 

Bell, S., & Morse, S. (2008). Sustainability indicators measuring the immeasurable? (2nd ed.). Earthscan.
Fowler, K. M., & Rauch, E. M. (2006). Sustainable building rating systems. U.S. Department of Energy by Battelle. Pacific Northwest National Laboratory. Retrieved May 22, 2012, from http://legistar.cityofmadison.com/attachments/444b4634-1f2d-4b48-a8db-60...
LEED-ND. (2010, April). LEED 2009 for neighborhood development certification frequently asked questions (FAQ). Retrieved September 24, 2010, from U.S. Green Building Council: http://www.usgbc.org/ShowFile.aspx?DocumentID=7188
Kibert, N. C., & Kibert, C. J. (2008, March/April). Sustainable development and the U.S. green building movement: Profitable development projects can be good for the planet, too. Probate & Property Magazine(22), 21-25. Retrieved from http://www.americanbar.org/publications/probate_property_magazine_home/r...
McManus, P. (2004). Vortex cities to sustainable cities: Australia's urban challenge. University of New South Wales Press.
Neimeyer, T. F. (2011, September). Envisioning an infrastructure sustainability rating system. Retrieved April 11, 2013, from CE News: http://www.cenews.com/magazine-article----envisioning_an_infrastructure_...
Northbridge Environmental Management Consultants. (2003, April 16). Analyzing the cost of obtaining LEED certification. Retrieved July 2, 2010, from clean air-cool planet: http://www.cleanair-coolplanet.org/for_communities/LEED_links/Analyzingt...
Portney, K. E. (2003). Taking sustainable cities seriously: Economic development, the environment, and quality of life in American cities . Massachusetts: MassachusettsInstitute of Technology.
Shane, A. M., & Graedel, T. E. (2000). Urban environmental sustainability metrics: A provisional set. Jornal of Environmental Planning and Management, 43(5), 643-663.
USGBC Central Ohio. (n.d.). What is LEED? Retrieved May 30, 201, from U.S. Green Building Council: http://usgbccentralohio.org/leed/what-is-leed/
Yudelson, J. (2013, January 9). Top green building trends for 2013. Retrieved May 22, 2013, from Green Building Council Russia: http://www.rugbc.org/en/resources/articles/green-building-trends-2013