مقاله

گفت‌وگويي درباره نظريه پايه شهر تهران

گفت‌وگويي درباره نظريه پايه شهر تهران
نویسنده: 
محمد سالاری

معمارنت- نوشتۀ زیر حاصل گفتگویی حرفه‌ای در باب مسائل شهری است که نکات قابل تاملی برای علاقه‌مندان مباحث شهری داشت. از این رو سایت معمارنت اقدام به انتشار گزارش منسجمی از نتایج بحث نمود که در قالب مطلب زیر به مخاطبان عرضه می‎شود:

معمارنت- نوشتۀ زیر حاصل گفتگویی حرفه‌ای در باب مسائل شهری است که نکات قابل تاملی برای علاقه‌مندان مباحث شهری داشت. از این رو سایت معمارنت اقدام به انتشار گزارش منسجمی از نتایج بحث نمود که در قالب مطلب زیر به مخاطبان عرضه می‎شود:

ـ ابتدا بهتر است در پنج موضوع کلی پرسش‌های خود را در ارتباط با شهر تهران مطرح کنیم: 1. شکل کالبدي شهر تهران و تغييرات آن 2. ارزيابي ساختار اجتماعي اين شهر 3. چگونگي حکم‌راني کنوني بر شهر 4. توانايي پاسخ‌گويي مديريت کنوني 5. راه حل‌هاي گرفتاري‌هاي کنوني تهران. 

شهر: 

دٓه در باغ نجات درياچه اروميه

دٓه در باغ نجات درياچه اروميه
نویسنده: 
فاطمه ظفر نژاد

دهگانه تازه برای نجات ساغر مینایی سرزمین  
آیا توسعه پایدار با تصمیم‌گیری دیوانی و نسخه پیچی متمرکز میسر است؟

 

سرآغاز
این روزها همه جا از نجات ارومیه و ارزیابی برنامه‌های متمرکز مدیریت آب و حکم‌رانی بیش از اندازه گفتگو می‌شود. همه چشم به کارگروه نجات ارومیه دوخته اند و این‌که اگر موفقیت‌آمیز باشد شاید دیگر دریاچه‌های کشور را نیز نجات دهیم. پس از راهکارهای بیست گانه‌ای که در اواخر سال 92 اعلام شد و نقدهای زیادی از همه سو برانگیخت، در دهه نخست تیر 93 مصوباتی دهگانه از سوی کارگروه اعلام شد .

دهگانه تازه برای نجات ساغر مینایی سرزمین  
آیا توسعه پایدار با تصمیم‌گیری دیوانی و نسخه پیچی متمرکز میسر است؟

 

شهر: 

شهر با هويت پايدار

شهر با هويت پايدار
نویسنده: 
محمدعلی مرادی

آغاز دوران جدید تمدن بشری در اروپا صورت گرفت و آثار آن سراسر جهان را درنوردید. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این فرم تمدنی تقابل انسان و طبیعت است. این تقابل به‌گونه‌ای بود که انسان، طبیعت را خصم خود می‌پنداشت و در این تقابل آن‌چنان پیش‌رفت که به این گزاره رسید که «باید آن‌چنان طبیعت را شکنجه داد تا رازهای آن را بیرون کشید». این شکل برخورد با طبیعت تمام قلمرو زندگی را متأثر کرد و معماری و شهرسازی، با این اندیشه، سامان یافت.
رشد تکنولوژی این تقابل انسان و طبیعت را به گونه‌ای کیفی دگرگون کرد و در تولّد و گسترش شهرها خصلتی ناپاپدار به شهرها داد، چرا که در طراحی و برنامه‌ریزی شهری به مؤلفة اکولوژیک توجه لازم نشد و در مقابلِ سرریز جمعیت در شهرهای بزرگ، احداث «نوشهر»ها را مطرح و اجرا کردند.

 

آغاز دوران جدید تمدن بشری در اروپا صورت گرفت و آثار آن سراسر جهان را درنوردید. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این فرم تمدنی تقابل انسان و طبیعت است. این تقابل به‌گونه‌ای بود که انسان، طبیعت را خصم خود می‌پنداشت و در این تقابل آن‌چنان پیش‌رفت که به این گزاره رسید که «باید آن‌چنان طبیعت را شکنجه داد تا رازهای آن را بیرون کشید». این شکل برخورد با طبیعت تمام قلمرو زندگی را متأثر کرد و معماری و شهرسازی، با این اندیشه، سامان یافت.

 

شهر: 

جایگاه رویکردهای اجتماعی در طرح‌های شهری

جایگاه رویکردهای اجتماعی در طرح‌های شهری

در تاریخ 19 خرداد 1393 نشستی به دبیری دکتر ایمانی جاجرمی در انجمن جامعه‌شناسی، گروه شهر برگزار شد. در این نشست، چهار نفر از پژوهشگران و فعالان حوزه حرفه‌ای در زمینه‌های شهری و شهرسازی، به نقد طرح‌های جامع پرداختند.
 

نخستین سخن‌ران، محمد سالاری، با موضوع : «سهم جامعه‌شناسی در طرح‌های شهری و چشم‌انداز پیشِ رو» به ارائه تاریخچه‌ای از تحولات طرح‌های جامع و ارتباط آن‌ها با مطالعات اجتماعی پرداخت. وی در آغاز، به معرفی دو جریان موازی پرداخت. گروه نخست، مهندسانی که شهرها را همچون ساختارهای سخت تلقی می‌کردند که موضوع کار مهندسی است. و گروه دوم، جامعه‌شناسانی که شهر و زندگی شهری را موضوع تحلیل جامعه‌شناسی می دانستند. تاکنون شهرهای ایران، سه نسل از طرح‌های شهری را تجربه کرده‌اند. اما پیش از آغاز طرح‌های نسل اول، برخی از شهرها،  در دهه‌های نخست این سده، به‌طور آزمایشی از طرح‌هایی بهره‌مند شدند.

 

گزارش نشست در انجمن جامعه شناسی با موضوع : جایگاه رویکردهای اجتماعی در طرح‌های شهری
 

در تاریخ 19 خرداد 1393 نشستی به دبیری دکتر ایمانی جاجرمی در انجمن جامعه‌شناسی، گروه شهر برگزار شد. در این نشست، چهار نفر از پژوهشگران و فعالان حوزه حرفه‌ای در زمینه‌های شهری و شهرسازی، به نقد طرح‌های جامع پرداختند.
 

شهر: 

هفته محيط زيست :زمين ناخوش است

هفته محيط زيست :زمين ناخوش است
نویسنده: 
فاطمه ظفر نژاد

ابتلای زمين
همان‌گونه که 160 سال پیش سیاتله به‌سان حکیمی ژرف اندیش پیش‌بینی کرده بود، انسانِ سوداگر عصر مدرن، یا همان مرد سپید به‌قول سیاتله، زمين را بیمار و مبتلا کرد. زمین ناخوش است و حال و روز خوبي ندارد. زمين گرم شده و تبي جانكاه و مزمن زندگي او و ساكنانش را تهديد مي‌كند. بيش از نيمي از يخ‌هاي قطبي آب شده و تا كمتر از يكي دو دهه ديگر همه آن‌ها آب مي‌شوند. زمين از تب خواهد مرد. بيشتر رگ‌هاي خون‌رسان زمين بسته شده و رودهايش با سدبندي خشكيده‌اند. بستر رودها يا خشكيده يا اگر هم آبي در آن ديده مي‌شود آلوده و ناسالم است. تالاب‌ها و درياچه‌هاي خشكيده مانند زخم‌هاي تفتيده يك بيماري خطرناك حياتش را تهديد مي‌كنند. صداي سرفه‌هاي زمين شنيده مي‌شود. لايه اوزون در پي توليد گازهاي خطرناك گلخانه‌اي سوراخ شده است.  آلودگي و زباله نه تنها چهره زيباي زمين را آبله‌گون كرده كه چرك و عفونت آن به سامانه حياتش نفوذ كرده است. آلودگي خطرناك همه بوم‌سامانه‌هاي زمين از اقيانوس تا كوهستان و جنگل را فراگرفته.
 

 

زمین مادر ماست
 
..رودخانه‌ها برادران ما هستند
مرد سپید با مادرش زمین و برادرش آسمان
چون اشیایی برای خرید
به تاراج بردن برای فروش می‌نگرد
نگاه به شهرهای شما در چشم مرد سرخ‌پوست دردی است
هیچ سکوتی در شهر مرد سپید جریان ندارد
هیچ مکانی تا در آن بتوان
جوانه زدن برگ‌ها را در بهار دید
و یا زمزمه حشرات را شنید.
هوا برای سرخ‌پوست ارزش‌مند است
چراکه تمامی موجودات از همان هوا تنفس می‌کنند
حیوان، درخت، انسان،  در این تنفس مشترکند.

شهر: 

گفتار چهارم (١) ،شاخصه هاي معماري پايدار

گفتار چهارم (١) ،شاخصه هاي معماري پايدار
نویسنده: 
آزيتا رضوان

در گفتار اول، سیستم های ارزیابی پایداری بطور کلی مورد بررسی قرار گرفتند.  در گفتار دوم ضمن بررسی معروفترین و شناخته شده ترین سیستمهای ارزیابی ساختمانهای پایدار در امریکا، به معیارهای اندازه‌گیری توسعه پایدار پرداخته شد.  در گفتار سوم  به شهر پایدار، رتبه بندی شهرهای پایدار در سیستم های متفاوت، و جمع بندی مهمترین شاخص های پایداری شهر در سیستم های مختلف پرداخته شد. در این گفتار به بررسی شاخصه های معماری و بناهای پایدار پرداخته خواهد شد.

 

در گفتار اول، سیستم های ارزیابی پایداری بطور کلی مورد بررسی قرار گرفتند.  در گفتار دوم ضمن بررسی معروفترین و شناخته شده ترین سیستمهای ارزیابی ساختمانهای پایدار در امریکا، به معیارهای اندازه‌گیری توسعه پایدار پرداخته شد.  در گفتار سوم  به شهر پایدار، رتبه بندی شهرهای پایدار در سیستم های متفاوت، و جمع بندی مهمترین شاخص های پایداری شهر در سیستم های مختلف پرداخته شد. در این گفتار به بررسی شاخصه های معماری و بناهای پایدار پرداخته خواهد شد.

 

شهر: 
تصاویر: 
منابع: 

Bardaglio, P. W. (2009, September-October). To LEED or not to LEED. Today’s Campus, 18-23. Retrieved Auguest 01, 2010, from Today's Campus: http://www.todayscampus.com/articles/load.aspx?art=1823
Inbuilt . (2010, February). BREEAM versus LEED. Retrieved December 9, 2011, from Inbuilt Ltd: http://www.inbuilt.co.uk/media/406565/breeamvsleed.pdf
Kubba, S. (2010). LEED practices, certification, and accreditation handbook. Elsevier. Retrieved from http://www.scribd.com/doc/70810390/1856176916-LEEDA
Rekow, S., & Stover, K. (2009). CIEB Green Globes for the continual improvement of existing buildings. Retrieved July 10, 2012, from BOMA: http://www.bomampls.org/BOMA/scriptcontent/StaticPages/PDF/GreenGlobesCl...
Smith, T. M., Fischlein, M., Suh, S., & Huelman, P. (2006). Green building raiting systems: A comparison of the LEED and Green Globes systems in the US. University of Minnesota.
Solomon, N. B. (2005, June). How is LEED faring after five years in use?: The best-known rating system for green buildings in the United States, LEED struggles with its own rapid rise in popularity. Architecture Record, 135-142. Retrieved from McGraw-Hill Construction - Continuing Education Center.
USGBC. (2011a). LEED 2009. Retrieved December 08, 2011, from U.S. Green Building Council: http://www.usgbc.org/about/leed/current-version

 

باغ ايراني پايايى مضمون،پويايى خلاقيت

باغ ايراني پايايى مضمون،پويايى خلاقيت
نویسنده: 
مهرداد بهمنى،سارا كريمى

با شنیدن واژۀ «باغ ایرانی» امروز در دهۀ 90 خورشیدی چه تصویری در ذهن نقش می‌بندد؟ و اگر بخواهیم این تصویر را توضیح دهیم باید از کدام راه وارد شویم؛ از کوچه باغ‌های سنگی و کاهگلی، خیابان‎های پوشیده با چنارهای بلند یا از بزرگراه‌های مزین به تپه‌های سبز؟

 

برخی از نظریه پردازان معماری، برای شناخت باغ ایرانی از تعریف آن آغاز می‎کنند و گروه دیگر با بررسی نمونه‌های مشخص در پی فهم چگونگی شکل‌گیری باغ ایرانی هستند. آنان که از تعریف آغاز می‌کنند در پی طبقه‌بندی نمونه‌های باغ ایرانی ذیل تعاریف مشخص‌اند. تعریف، ابزاری «ذهنی» برای دسته بندی انبوه واقعیت‌های متنوع است، وحدت ذهنی که در واقع به گوناگونی پدیده‌ها تحمیل می‌شود. اما گروه دیگر‌ با پرداختن به ویژگی‌های باغ‌ها در اقلیم‌ها و سرزمین‌های مختلف، آنها را در ارتباط با مجموعه‌ای از عوامل محیطی تشریح می‌کنند و با توجه به سیر تکوینی شکل‌گیری‌شان، در نهایت به تصویری از فرآیند ایجاد یک باغ در یک زمان-مکان مشخص می‌رسند.

 

باغ ایرانی؛
وحدت در مضمون، کثرت در خلاقیت

تصویر یک- نقشه باغ سلطنتی پاسارگاد (1)

 

با شنیدن واژۀ «باغ ایرانی» امروز در دهۀ 90 خورشیدی چه تصویری در ذهن نقش می‌بندد؟ و اگر بخواهیم این تصویر را توضیح دهیم باید از کدام راه وارد شویم؛ از کوچه باغ‌های سنگی و کاهگلی، خیابان‎های پوشیده با چنارهای بلند یا از بزرگراه‌های مزین به تپه‌های سبز؟

شهر: 

گفتار سوم (٢) شاخص‌هاي شهر پايدار

گفتار سوم (٢) شاخص‌هاي شهر پايدار
نویسنده: 
آزيتا رضوان

در بخش اول از گفتار سوم به بررسی شهر پایدار از دیدگاه شناخته شده ترین سیستم های ارزیابی پایداری پرداخته شد و این بخش به جمع بندی شاخص ها از سیستم های مختلف می پردازد تا همهٴ این شاخصها را در یک جدول کامل ارايه کند.  
با در نظر گرفتن بسیاری ازسیستم های امتیازدهی و رتبه بندی، این پژوهش یک ایندکس کلی از آنها برای شاخص های شهرهای پایدار استخراج کرده است. سه دسته اصلی ااین شاخص ها محیط زیست طبیعی و منابع، محیط زیست انسان ساخته شده است، و مردم می باشد. هر دسته اصلی زیر شاخه هایی دارد.

در بخش اول از گفتار سوم به بررسی شهر پایدار از دیدگاه شناخته شده ترین سیستم های ارزیابی پایداری پرداخته شد و این بخش به جمع بندی شاخص ها از سیستم های مختلف می پردازد تا همهٴ این شاخصها را در یک جدول کامل ارايه کند.

 

شهر: 
تصاویر: 
منابع: 

Opp, S., & Saunders, K. L. (2013, January 2). Pillar talk: Local sustainability initiatives and policies in the united states-finding evidence of the “Three E’s”: Economic development, environmental protection, and social equity. Urban Affairs Review, 1-40. doi:10.1177/1078087412469344

ساغر مینایی سرزمین ما

ساغر مینایی سرزمین ما
نویسنده: 
فاطمه ظفرنژاد

آسيب شناسي خشكيدن اروميه و نجات آن
میراث طبیعی کمیاب
دریاچه ارومیه یکی از زیباترین پدیده¬های طبیعت ایران و ساغر مينايي اين سرزمين كهن بود که قدرش را ندانستیم. آرامش آبی بی‌کرانش شوق برمی¬انگیخت. در کنارش آدم از روزمرگی کنده می¬شد و با آسمان آشتی می¬کرد. گردشیپیرامون دریاچه همه داشته¬ها و نداشته¬هایت را کم‌رنگ می¬کرد و ترا با جان جهان پیوند می¬زد. هرگاه از دايره مينا دلخون مي‌شدي رازو نياز با او گويي مشكلت را حل مي‌كرد. درياچه طبيب دل و جان بود.

 

آسيب شناسي خشكيدن اروميه و نجات آن

 

شهر: