Add new comment

به پایداری البرز ، به ماندگاری ایران
نویسنده: 
محمود فاضلی بیرجندی

مسافراني که براي مسافرت از جاده‌ي فيروزکوه به شمال ايران مي روند، هرگز توقفي براي ديدن پل «ورسک» را فراموش نمي‌کنند تا از منظره‌اي عکس بگيرند که در هيچ کجاي ديگر آن را نخواهند ديد.

مسافرانی که   برای مسافرت از جاده‌ی فیروزکوه به  شمال ایران می روند، هرگز توقفی برای دیدن پل «ورسک» را فراموش نمی‌کنند تا از منظره‌ای عکس بگیرند که  در هیچ کجای دیگر آن را نخواهند دید. عموم مردم معتقدند این پل از نام مهندس آلمانی آن «ورسک» گرفته شده است، مردی که به خاطر تضمین مقاومت پل، هنگام اولین عبور قطار به فرمان «رضا پهلوی» هم‌راه با خانواده‌اش زیر آن ایستاد و این موضوع کم‌کم ابهت یک افسانه را پیدا کرد. در حالی‌که چندین متر آن‌طرف‌تر در گورستانی نزدیک پل، سنگ قبری است که به روی آن نام «والتر ایگنر» اتریشی ، سازنده‌ی پل ورسک نقش بسته است. نام ورسک از روستای ورسک در مجاورت آن گرفته شده و ربطی به نام سازنده آن ندارد.
یکی از ماندگارترین اثرات راه آهن کشور «پل ورسک» است که به عنوان مهم‌ترین و مرتفع‌ترین پل خط آهن شمال ایران مطرح است‌. این پل  شهرت جهانی نیز دارد . ساخت پل ورسک که از مهم‌ترین روی‌دادهای فنی مهندسی راه آهن کشور محسوب می‌شود، توسط مهندسان آلمانی و اتریشی و کارگران فنی انجام شده است. به لحاظ ویژگی‌های منحصر به فرد، این پل در فهرست آثار ملی کشورمان نیز به ثبت رسیده است .
پل ورسک در دره‌ی ورسک واقع در ۸۵ کیلومتری جنوب «قائم‌شهر» در محور سوادکوه قرار دارد و راه آهن سراسری تهران ـ شمال را به هم متصل می‌کند. عظمت این که در واقع دو کوه بزرگ و سخت‌گذر «عباس‌آباد» را به یک‌دیگر اتصال می‌دهد، حقیقتی انکارناپذیر است که بسیاری از جهان‌گردان به آن اعتراف دارند و در برابر عظمت و بزرگی و اراده آهنین طراح و سازندگان آن سر تعظیم فرود می‌آورند. حوزه استحفاظی راه آهن شمال از سوزن خروجی ایست‌گاه گرمسار واقع در استان سمنان آغاز و با عبور از کوه‌های البرز و بخش‌هایی از استان تهران وارد استان مازندران و مناطق جنگلی شده و با عبور از شهرها و مناطق جلگه‌ای وارد استان گلستان شده و در نهایت به ایست‌گاه گرگان ختم می‌شود.
احداث این پل در سال 1315 توسط شرکت آلمانی «کامپساکس»  برنده‌‌ی مناقصه‌ی احداث آن ، شروع و با هزینه‌‌ی دو میلیون و ششصد هزار تومان ظرف یک سال ساخته شد و در سال 1316 تحویل گردید. حجم پل  که دارای ۶۶ متر دهانه قوسی و ۱۱۰متر ارتفاع از ته دره است، جمعا ۴۵۰۰ مترمکعب است. این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است.
امروز پل ورسک علاوه بر اهمیت ویژه در صنعت حمل ونقل، و هم‌چنین جذابیت سیاحتی کشور پلی خاطره‌انگیز نیز هست زیرا در در سال ۱۳۲۰ که نیروهای متفقین در زمان جنگ جهانی دوم وارد ایران شدند، یکی از دلایل پیروزی خود را در این جنگ را وجود راه آهن سراسری ایران عنوان کردند. اهمیت این پل زمانی مشخص می‌شود که بدانیم که متفقین برای جلوگیری از شکست روسیه یا اتحاد جماهیر شوروی آن زمان از آلمان‌ها، کمک‌های تسلیحاتی خود را به بندر شاهپور در خلیج‌فارس می‌رساندند. سپس روزانه با 75 قطار ادوات را به بندرشاه منتقل می‌کردند و به روس‌ها تحویل می‌دادند، این یعنی این‌که هر 25 دقیقه یک‌بار یک قطار از روی این پل مهم عبور می‌کرد. به همین دلیل به این پل نام «پل پیروزی» را داده‌اند.
 پل ورسک در شمار مهم‌ترین آثار فنی مهندسی راه آهن شمال ایران محسوب می‌شود و با شماره‌ی 1543 به ثبت ملی رسیده است. برای ساخت این پل عظیم چند طرح مبتنی بر استفاده از مصالح بنایی که بیش‌تر مقرون به صرفه بوده، به تصویب رسیده است. ورسک از جمله پل‌های استراتژیک ایران نیز هست که با تضمین ۷۰ ساله احداث شد. ورسک در زمره خطوط طلایی نیز قرار می‌گیرد. اصطلاح سه خط طلای راه‌آهن شمال مربوط به دره‌ای در سه کیلومتری بعد از پل ورسک و بعد از روستای ورسک به سمت گدوک در ارتفاعات شرق جاده‌ی تهران –شمال می‌باشد. طراحی این خطوط به جهت کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها در نظر گرفته شده است که برای ایرانیان ارزشی به مراتب بیش‌تر از طلا دارد .
   در سال 1316 که شرکت آلمانی «کامپساکس» ساخت «پل ورسک» را بر روی دره‌ی 110 متری «ورسک» به پایان رساند هیچ کس باور نمی‌کرد که قطار از روی‌آن بگذرد، یا جرات دیدن ‌آن را نداشت. حتا بومیان روایت می‌کنند زمانی که لوکوموتیو به نزدیکی پل رسید برای چند دقیقه توقف کرد، سپس بعد از صدور دستور، دوباره به راه افتاد. نفس ها در سینه ها حبس شده بود. همه تصور می‌کردند این پل تحمل وزن لوکوموتیو را ندارد. از آن سال و از زمان رد شدن نخستین قطار هفتاد و چهار سال می‌گذرد و پل ورسک سال‌های پر خاطره‌ای را پشت سرگذاشته اما هم‌چنان استوار، دو کوه را به یک‌دیگر متصل می‌کند، با همان تضمینی که سال‌ها پیش در قبال ساختش داده شد که استوار و مقاوم بماند.
 

ساختمان: 

Filtered HTML

  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Allowed HTML tags: <a> <em> <strong> <cite> <blockquote> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Lines and paragraphs break automatically.

Plain text

  • No HTML tags allowed.
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.
Image CAPTCHA