نقد داستانها و سناریوهای موجود:
در برنامههای فرادست(1) ، تصور بر آن بود که همه چیز از پیش اندیشیده شدهاست و نقش هر کس مشخص و پایان برنامه/داستان نیز روشن است. اما تناقضهای آشکار در درون آن داستان نشان داد که نویسندگان داستان در تنهاییِ دفترهای کار خود، با کمترین تماس با متن جامعه آن داستانها را نوشتهاند.
این تناقضها هنگامی آشکار شد که برنامه/داستان، در فرآیندهای اجرا ناچار از انطباق با واقعیت موجود بود و حاصلْ چیزی نبود جز دادن مجوزهای تراکمی؛ اما با پراکنشی برنامهریزی شده و ظاهری حرفهای. اما داستان دوم، اجرای بداهه و در صحنه بود، که به ظاهرْ داستانی و سناریویی در دست است، اما، رویدادها نشان دادند که اتفاقها، راهبر ماجراهایند. مقامات و مسئولان به خود دلداری میدهند که نقشهای در اختیار دارند، اما آنچه که عنوان نقشه را دارد، همان طرح جامعی است که رابطة ضعیفی با ماجراهای صحنه برقرار کردهاست. و از این رو، بازیگران، حرفشِنَوی چندانی از آن ندارند.
پانوشت:
1- ر.ک. محمد سالاری. بررسی چشماندازها، هدفها و جهتگیریهای توسعه در طرحهای فرادست شهر سنندج.
2- اطهاری کمال، نوشتارها و گفتارهای متعدد، از جمله در راه نجات اقتصاد ایران درنهادسازی توسعه است. ماهنامه آینده نگر، گفتوگو با محمد بحرینیان، فروردین 1395.
درآمد
صحنة شهر، صحنة بزرگی است که بازیگرانْ همان تماشاگراناند و تماشاگران همان بازیگران و آن دو همان باشندگان شهریاند. داستان شهر نیز همان زندگی روزانهای است که هر روز در درون آن غوطهورند. سناریو، شیوة اجرا و به صحنه آوردن داستان است؛
اینکه صحنه چگونه باید سازمان یابد و آراسته شود و بازیگران و نقشآفرینان در چه زمانی، از کجا و چگونه وارد صحنه شوند و چه بگویند و چگونه در برابر بازیگران دیگر به کنش بپردازند و در برابر کنش تماشاگران، اگر بازی زندهای را ارائه کنند، آماده باشند. بنابراین، پیش از تعیین سناریو، باید داستانی وجود داشته باشد.
پانوشت:
1- این گزارش در چارچوب طرح مطالعات بازنگری پهنهبندی تراکمی شهر سنندج در مهندسین مشاور نگینشهر آینده در ابتدای سال 1398 تدوین شدهاست.
2- مستند به طرح جامع شهر درباره سایر درآمدهای جاری
3- ایسنا، شمار زیاد تاکسیهای سنندج زبان گویای بیداد بیکاری در این شهر، 9 آبان 1396.
4- سایت خبری ـ تحلیلی شعار سال، دستفروشی معضل جدی خیابانهای سنندج، 29 آذر 1397.
5- مصاحبه با زن و مرد کرد در ناحیه منفصل شهری نایسر
آیا میتوان داستانی از پیش اندیشیده شده برای شهر نوشت که بازیگران/ باشندگان بر اجرا و چگونگی اجرای آن توافق داشته باشند و داوطلبانه آن را اجرا کنند؟ نویسندة این داستان کیست؟ کارگردان و سایر دستاندرکاران این نمایش بزرگ کیستند و کجای فرآیند اجرا جای دارند؟
برای پاسخ به این پرسش، چندین دهه تلاش صورت گرفته است. دست کم سه نسل از طرحهای جامع را پشت سر گذاشتهایم و در خلال آن، طرحهای فرادست پرشماری را تدوین کردهایم: داستان طرحهای از پیش اندیشیده شده، برنامهریزی برای گذر از وضع موجود به وضع مطلوب، داستانی با پایان خوش و چشماندازهای روشن؛ به شرط آنکه همهْ فقط بازیگران حرفشنوی باشند و فرمانی بهجز فرمان کارگردان در میان نباشد.
پانوشت:
1- این گزارش در چارچوب طرح مطالعات بازنگری پهنهبندی تراکمی شهر سنندج در مهندسین مشاور نگینشهر آینده در ابتدای سال 1398 تدوین شدهاست.
2- طرح آمایش استان، گزارش پیشبینی و آینده نگری و سازمان فضایی توسعه1398
3- همان
4-همان، ص208
5- - گزارش مرحله دوم (تهیه طرح) ناحیه جنوبی کردستان، 86-84
6- مهندسان مشاور تدبیر شهر دانش، طرح توسعه و عمران شهر سنندج، گزارش مرحله دوم، بخش ششم، ص 156 سال 1385
7- همان، ص 155
آصف بیات در ایران بهدنیا آمد، علوم سیاسی خواند، در بریتانیا از دکترای خود دفاع کرد، در هلند به تدریس جامعهشناسی پرداخت و سالها در دانشگاه قاهره تدریس کرد. آصف بیات کتاب «سیاست های خیابانی جنبش تهیدستان شهری» را برای درک منطق پویایی و پیشروی آرام جنبش اشغالکنندگان خانهها، حاشیهنشینان شهری، دستفروشان خیابانی و کارگران شهری نوشت.
معمارنت در روند جمعآوری مطالب برای دفتر ویژه مسکن گروه های کم درآمد، بخش «حاشیه نشینان شهری» کتاب فوق را مفید می داند و از همین رو به بررسی آن می پردازد .
رویکرد بیات در این کتاب، گفته می شود از زاویه مطالعات فرهنگی است. در هر حال بررسی موضوع در سه دوره، دهه پیش از انقلاب، دهه اول انقلاب و سالهای پس از آن توانسته همراه با نگاهی به تجربههای مشابه دیگر کشورها ابعاد جدیدی از موضوع را روشن سازد .
در پایان سده ی نوزدهم، گروهی از روشنفکران اصطلاح طلب ایرانی دست به انتقاد از کارآیی فرمانروایی سلسله ی قاجار (۱۱۷۴ ـ ۱۳۰۴) زدند. پس از کشتن ناصرالدین شاه در ۱۲۷۵، به دلیل گسترش مدارس مدرن و رشد مطبوعات با مضامینی از یافته های جغرافیایی و ناسازگاری های سیاسی گرفته تا پیشرفت های علمی و رمان های ماجراجویانه، ایران دوران ناگزیر تازه ای را به خود دید.
این راه های آموزشی پنجره هایی را به سوی دنیایی فراسوی ایران به روی ایرانیان گشود. انقلاب مشروطه ۱285 مجلس را به نوشتن پیش نویس قوانینی کشانید که کنترل تمرکزیافته تری را پیاده کند، اما آشوب جنگ جهانی اول ترمزی به اصلاحات زد و اصلاحات زیرساختاری که منظر شهرها و محله های آنرا تغییر دهد تا زمان بنیان گذاری سلسله ی تازه ی پهلوی به دست رضا شاه پیش برده نشد.
تئوری معماری با خود معماری متفاوت است بدین شکل که معماری خودش یک امر پرکتیکال است وابعادعملی بسیار دارد . درواقع معماری نوعی طراحی است و از ایده تا طراحی وتا اجرا روندی است که می توان برروی آن تامل کرد اما اکنون باید دید بین طراحی و تئوری چه نسبتی وجود دارد . در پرسش به این سوال که تئوری معماری چیست می توان گفت تئوری معماری تلاشی است در راستای هر چه خردمند تر کردن امر ساختن .
دکتر آزاده شاهچراغی
معمار، طراح، پژوهشگر .
استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامیواحد علوم و تحقیقات تهران
نویسنده کتابهای " پارادایم های پردیس" و "محاط در محیط"
مفهوم باغ ایرانی همچون معماری ایرانی و یا شهرسازی ایرانی سالها است در هاله ای از تکرار مفاهیمی قرار گرفته که اولین پژوهندگان این حوزه بیان کرده اند و نیازمند نگرشی دیگر برای پاسخگویی به سوالات فراوانی است.
تاکنون مهمترین محورهای برخورد با مفهوم باغ ایرانی به شرح زیر بوده است.
طرح جامع مسکن، روش شناسی و رویکردهای کلی
مقدمه:
بخش مسکن را میتوان یکی از بخشهای اقتصادی دانست که بیشترین ارتباط را با سایر بخشهای اقتصادی دارد. از اینرو، سیاستگذاری و برنامهریزی در آن نیازمند نگاهی چند وجهی و از ابعاد گوناگون است. چهار دهه برنامهریزی مسکن در ایران به دلیل در نظر نگرفتن نگرشی جامع و داشتن کاستیهای مخنلف نتوانست بخش مسکن کشور را به جایگاهی مناسب در شأن خود ارتقاء دهد. این کاستیها را میتوان به شرح زیر برشمرد :
ـ نبود پیوند هم افزا بین نظام کلان اقتصادی و بخش مسکن.
در تاریخ ششم اسفند 1393، آقای دکتر مهرداد قیومی، سخنرانیای را با عنوان «لغزشگاههای مورخان در مواجهه با معماری» در پژوهشکده تاریخ اسلام ایراد کرد. ابتدای سخنرانی، به طرح مسأله و انگیزههای خود برای انتخاب پژوهشکده تاریخ اسلام پرداخت. او معتقد است که همواره ارتباطی قدرتمند و دو جانبه میان تاریخ و معماری وجود داشته و دارد.