صنعت ســـــاختمان از نــــــگاه کاندیداها

رئیس‌جمهور عالی‌ترین مقام اجرایی کشور است که توسط رای عمومی مردم انتخاب می‌شود. مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رئیس جمهور مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را عهده‌دار می‌باشد. او رئیس «قوه مجریه» است، امضای عهدنامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و مسائل مربوط به دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ريزى ملى، بودجه و وظیفه گماشتن‌های دولتی، گماشتن وزیرها، استانداران و سفرا از جمله وظایف رئیس جمهور می‌باشد. از آنجا که امور مرتبط با طرحهای زیربنایی، پروژه های عمرانی و صنعت ساختمان نیز همگی از مقوله «اجراییات» هستند به طور منطقی در زیرمجموعه «قوه مجریه» قرار می گیرند. از اولین روز ثبت نام نامزدهای ریاست جمهوری دوره یازدهم تا اکنون که آخرین روزهای فرصت تبلیغاتی این نامزدها را پشت سر می گذاریم، فعالان و دست اندرکاران صنعت ساختمان پیگیر دیدگاه و نظر این هشت تن در خصوص زمینه کار و فعالیت خود بودند. آن چه طی این ایام از صحبت ها و اظهارنظرهاي كانديداها درباره مهم ترين مباحث روز اقتصادي کشور، از جمله مسكن ارائه شد نشان داد نامزدها فاقد يك برنامه جامع عملياتي، حاوي هدف گذاري كمي همراه با سرفصل هاي مشخص براي بازار مسكن هستند و فعلا ترجیح می دهند صرفا با نقد مسکن مهر و طرح مشکلات آن به سبد رای خود بیفزایند. آنچه در اینجا می خوانید بخشی از نظرات نامزدهای ریاست جمهوری است که بیشتر مبتنی است بر نقد مسکن مهر و وعده برای اصلاح و رفع کاستی های آن، احياي تسهيلات خريد مسكن، انتقال مسكن مهر به بافت فرسوده، مقابله با سوداگري مسكن.

 

جلیلی : باید سیاست های اصلی اصلاح شود

 

در بخش مسکن ما دو نوع تقاضا داریم؛ یکی تقاضای مصرفی یا همان تقاضای واقعی است. در کشورمان سالی حدود 850 هزار ازدواج داریم که طبیعتاً اینها به مسکن نیاز دارند به این تقاضا باید پاسخ داده شود . به نظر من مسکن مهر هم پاسخی بود به این نیاز و درست هم هست و باید ادامه پیدا کند. همچنین اصلاحات و نوسازی‌ بافت‌های فرسوده باید مورد توجه قرارگیرد که اینها تقاضاهای واقعی هستند، اما یک نوع تقاضا وجود دارد که ناشی از بورس‌بازی و  نگاه‌های سوداگرانه است؛ یعنی شخص به خاطر اینکه پولش را حفظ کند در بخش مسکن سرمایه‌گذاری می‌کند و یک دلیلش بحث تورم است که به خاطر حفظ ارزش پول مثلاً  در زمین که یک کالای خوب است سرمایه‌گذاری می‌کنند. اگر ما نتوانیم یک سیاست‌های اصلی داشته باشیم هر اندازه هم مسکن تولید کنیم ، در موضوع قیمت مسکن که یک فشار اصلی را به طبقات اجتماع می‌آورد نمی‌توانیم موفق باشیم لذا باید مشکل تورم و اصلاح نظام مالیاتی در بحث مسکن مورد توجه قرار بگیرد؛ اینکه چگونه سرمایه‌های سرگردان دربخش تولید به کارگرفته شوند نه بخش بورس‌بازی در مسکن. همچنین سود مورد توقع سازنده مدیریت شود و سیاست‌گذاری منطقه‌ای در مسکن صورت گیرد که اینها بحث‌های اساسی است و اگر به آن توجه لازم نشود ، طبیعتاً نمی‌توان  مشکل مسکن را حل کرد.

 

دو بال سیاست مسکن

 

در بحث مسکن باید دو سیاست اساسی دنبال شود. یک سیاست آن است که باید به نیازهای واقعی در بخش مسکن کمک شود . سیاست بعدی باید فعالیت‌هایی که در مسکن تحت عنوان بورس‌بازی انجام می‌شود، مدیریت شود و این دو سیاست باید موازی با یکدیگر پیش روند. آنچه در بخش مسکن اجرایی شده یک بال است و اگر بال دیگر نباشد، موفق نخواهد بود.

 

حداد عادل: رفع نقاط ضعف مسکن مهر

 

مسکن مهر یک اقدام مفید بود، دولت هم زیاد زحمت کشید و خیلی‌ها هم صاحب‌خانه شدند، سوداگری مسکن را هم کاهش داد، اما اشکالاتی هم داشت، یکی اینکه زیرساخت‌های لازم در کنار خانه‌ها فراهم نشد. زندگی در شهر فقط زندگی در خانه نیست، زندگی شهری و حتی روستایی غیر از یک سرپناه، چیزهای دیگری هم لازم دارد. گاهی می‌بینیم در ساخت مسکن مهر به این زیرساخت‌ها و تأسیسات جانبی توجه نشده و از معماری اسلامی - ایرانی هم در ساخت این انبوه مسکن متأسفانه نشانی دیده نمی‌شود. یک نکته دیگر این است ؛ سهم بودجه‌ای که در این سال‌های اخیر در تحریم و در فشار اقتصادی به مسکن مهر اختصاص داده‌شده ، به نظر من تناسبی با اوضاع کشور نداشت. جا داشت دولت درعین‌حال که به مسکن مهر توجه می‌کرد مقداری هم به سایر صنایع که ارتباط مستقیم با مسکن ندارند، می‌پرداخت و بالأخره اولویت هم با ایجاد مسکن در بافت‌های فرسوده است که این مهم مقاوم‌سازی را هم درعین‌حال تأمین می‌کند.

 

مهم‌ترین وظیفه دولت آینده ساماندهی مسائل اقتصادی است

 

بنده مهم‌ترین وظیفه دولت آینده را ساماندهی مسائل اقتصادی می‌دانم و مهم‌ترین مشکل ما و اولین دستور کار دولت باید رسیدگی به مسائل اقتصادی باشد. اقتصاد ایران از ده‌ها سال پیش اقتصاد بیماری بوده و در واقع کشور از نظر علمی و صنعتی ضعیف و در هر امری محتاج خارج بوده است. وابستگی اقتصاد به نفت گرچه یک منبع درآمد و سرمایه بوده اما چندین عیب و اشکال داشت، یکی اینکه قدری خیال ما را راحت می‌کرد، به این معنی که از ناحیه فروش نفت دلار به دست می آوردیم و نوسانات قیمت دلار باعث گران شدن کالاهای سرمایه‌ای و گرانی و تورم است. دولت آینده مهم‌ترین وظیفه‌اش این است که نرخ ارز را تثبیت کند و مصرف آن را مهار و کنترل نماید و از این طریق بر قیمت‌ها و بازار تأثیر بگذارد.

 

رضایی:معماری نوین برای مسکن ارزان قیمت

 

ما در اداره کشور باید کار را به مردم واگذار کنیم زیرا مردم الآن در اقتصاد، مسکن و در بسیاری از کارهای دیگر دخیل نیستند. مسکن مهر طرح خوبی است که اگر منابع آن از طریق بانک مرکزی و چاپ پول‌های بدون پشتوانه شکل نمی‌گرفت خیلی بهتر از این بود. مشکل کنونی ما این است که علیرغم  داشتن زمین‌های فراوان ، قیمت مسکن در تهران و در شهرهای مرکزی به صورت سرسام‌آور بالا می رود و تمام برنامه‌ریزی‌های ایجاد مسکن را از بین می‌برد. من توجه جدی به مسئله مسکن خواهم کرد و سعی می‌کنم با اصلاحاتی که در مسکن مهر به وجود می‌آوریم ، این طرح را ادامه بدهیم زیرا در این راستا زحمات زیادی کشیده شده و نباید پروژه‌ها را نیمه‌تمام رها کرد چرا که هزینه های زیادی به کشور تحمیل می کند. مسئله دوم این است ؛ مقرراتی که برای محدوده شهرها و ایجاد شهرها به وجود آمده بر اساس معماری نوین ایران اسلامی نیست و ما باید یک بازنگری اساسی در معماری ایران داشته باشیم که در آن، معماری، جایگاه شهرها و شهرسازی را به نحوی تعریف خواهیم کرد که فرصت‌های جدیدی برای تولید مسکن ارزان‌قیمت در کشور شکل بگیرد. مسئله سوم هم  پردخت وام‌هاست زیرا پرداخت وام به بخش مسکن به خاطر اینکه خود مسکن تبدیل به یک کالای اقتصادی و یک کالای تجاری و درآمدزایی شده، مانع از آن می‌شود که مثل بسیاری از کشورها تسهیلات قابل‌توجهی برای ایجاد مسکن بدهند. ما باید مسکن را از حالت دارایی به همان وظیفه خودش که نوعی سرمایه‌گذاری است، تبدیل  کنیم  و تورم را از آن بگیریم تا بتوانیم وام‌های بیشتری در اختیار مردم قرار بدهیم. در تمام دنیا حدود هشتاد درصد هزینه ساخت مسکن را به صورت وام پرداخت می کنند چرا که نقش سرمایه‌گذاری در این کارها وجود دارد و از حالت سرمایه‌گذاری خارج شده است.

 

عارف:تبدیل مسکن مهر به مسکن ماندگار

 

مسکن مهر متأسفانه به دلایلی مانند؛ بی‌توجهی به تأسیسات زیربنایی و رفاهی و اینکه طرح عموماً در خارج از شهر اجرا شد و تورم‌زایی بالایی که داشت ( الآن حدود 45 هزار میلیارد تومان بدهی این طرح است ) نتوانست پاسخگو باشد. ما با رفع اشکالات، طرح مسکن ماندگار را پیشنهاد دادیم.

 

اولویت برنامه‌های حوزه مسکن
1. طرح جامعِ سنددار کردن خانه‌های فاقد سند
2. کیفی‌سازی و صنعتی سازی مسکن
3. طرح مسکن شهر و روستا
4. مدرن‌سازی «صنعت اجاره‌داری» در کلان‌شهرهای کشور
5. مسکن ماندگار

 

 ایده‌ اصلی طرح مسکن مهر صحیح و منطقی است و دولت بعد قطعاً باید این طرح را با انجام اصلاحات مناسب در بخش اجرا ادامه دهد و مسکن مهر با رفع مشکلات زیر باید تبدیل به مسکن ماندگار شود:

 

دامن زدن به تلاطم قیمت مسکن؛ به دلیل تأمین بودجه مورد نیاز از طریق فشار به بانک مرکزی برای خلق اعتبار و انتشار پول جدید، این طرح باعث شتاب تورم و نوسان قیمت مسکن شد.

 

ایجاد «خواب‏شهر»؛ مناطقی با اسم «شهر» ولی فاقد امکانات شهری

 

ایجاد فرصت برای سوءاستفاده‌های مالی؛ عدم برگزاری مناقصه‌ شفاف و عدم واگذاری ساخت واحدهای مسکن مهر به شرکت‏های توانمند

 

عدم توجه به کیفیت ساخت‌وساز و مقاومت پایین برخی ساختمان‌های مسکن مهر در برابر زلزله، به همین خاطر مسکن مهر باید تبدیل شود به مسکن ماندگار.

 

کاهش سهم قیمت زمین در قیمت تمام‌شده‌ مسکن

 

تشويق وترغيب سرمايه‌گذارى داخلی و خارجى در بخش مسکن

 

توسعه نظام تأمین مالی خرید مسکن.

 

غرضی:عدم اشتغال موجب بی مسکنی است

 

هر دولتی که بخواهد به کشور نگاه بخشی داشته باشد، دچار صدمات گذشته می‌شود. بخشی نگری باعث فرسودگی و از بین رفتن بخش و از بین رفتن دولت می‌شود. اینکه ظرف صد سال گذشته دولت ها هر گاه تمرکزشان بر یک بخش مثلا ؛آموزش و پرورش دانشگاه، بهداشت و درمان، مسکن و ... بوده  و همه یا بخش وسیعی از سرمایه ملی را صرف آنجا نموده و از بقیه بخش ها غافل باشد، به وضعیت امروز ما گرفتار می‌شود. بخش اصلی گرفتاری کسانی که مسکن ندارند برای این است که اشتغال نداشته و نتوانسته اند پس انداز کنند. دولت‌های گذشته موفق به این کار نشدند، بنابراین افراد زیادی بدون مسکن ماندند. در بخش بهداشت و درمان‌ و بخش‌های دیگرنیز همین وضع پیش می‌آید.

 

دولت دو کلمه است: تورم و اشتغال

 

نسل ما 100 سال است که با تورم دست و پنجه نرم می کند و می خواهیم که در صد سال آینده با دولت‌های تورم‌زا روبه رو نشویم . در یک جمله باید گفت دولتی که بیش از درآمدش هزینه کند، تورم‌زاست و این کل برنامه من را تعریف می‌کند. چگونگی اجرای برنامه من این است که از تجربه‌های خود استفاده کنم و بر اساس تجربیات گذشته مبتنی بر تأیید جامعه نه مبتنی بر تهدیدهای جامعه، مسائل اقتصادی را دنبال می‌کنم. لذا من معتقدم مردم خدماتی را که به نفعشان باشد می‌پذیرند.

 

دولت موظف است در دو کلمه تورم و اشتغال خلاصه شود و اگر برای پرداختن به این دو مشکل سفر استانی مناسب است ما هم می‌رویم و به نظر بنده پرداختن به مسائل تورم و بیکاری از طریق رسانه‌ها نیز کافی است.تورم یعنی اینکه دولت بیش از درآمد هزینه کند. من در مقابل مردم متعهد می‌شوم ؛ در صورتی که به من رأی دهند، تورم را کنترل خواهم کرد. لذا شعار من 55 میلیون + یک است و فکر نمی‌کنم کسی یا فردی از این 55 میلیون موافق وجود تورم باشد.

 

قالیباف:مسکن اولویت دارترین موضوع است

 

بحث مسکن از هر جهت اولویت دارترین موضوعی است که در برنامه دولت بنده خواهد بود، دلیلش هم این است که امروز اگر ما نگاه می‌کنیم بیشترین سهم درآمد خانواده‌های مستضعف دهک پایین جامعه ما کسانی هستند که خانه ندارند، یعنی هر چه زحمت می‌کشند آخر ماه باید برای کرایه‌خانه پرداخت کنند! پس ما اگر  مشکل مسکن را حل کنیم یعنی قدرت خرید آن را در بخش‌های دیگر بالا برده ایم. بخش مسکن وقتی در کشور توسعه پیدا کند ، به صورت مستقیم 250 شغل ایجاد نموده و مشکل بیکاری را هم حل می کند. مسکن مهر اقدام خوبی بوده و باید با همین  شتاب ادامه پیدا بکند اما باید کیفیت ساخت آنها را بالا ببریم. بافت فرسوده یکی دیگر از معضلات ماست به خاطر اینکه در مقابل زلزله مقاوم نیستند. مسئله دیگر اینکه؛ چرا وقتی بافت فرسوده داریم و می‌توانیم در داخل شهری که زیرساخت‌ها، مترو، آب، برق و تلفن دارد ،ساخت و ساز کنیم چرا در خارج از شهرها مسکن بسازیم؟ درست است می‌گوییم ما یک ساختمان  را ارزان می‌سازیم ولی دو بار به بیت‌المال هزینه تحمیل می‌کنیم زیرا باید متری سه میلیون تومان هزینه کنیم که آب و برق و مدرسه و زندگی اجتماعی درست کنیم. در تهران 14 هزار هکتار بافت فرسوده وجود دارد و اگر این 14 هزار هکتار را نوسازی کنیم، لازم نیست برویم پرند که هم زحمت به مردم بدهیم  و هم دوباره یک بافت فرسوده ایجاد کنیم.

 

یارانه تولید پرداخت شود

 

اقتصاد ما باید قابل‌کنترل و انعطاف باشد. در موضوع گرانی و بیکاری، اولویت ما این است که بدانیم باید آرامش به اقتصاد کشور تزریق شده و ثبات و آرامش و تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری باید در کشور انجام گیرد و از تصمیمات خلق‌الساعه جلوگیری شود. همچنین باید هزینه تولید در کشور ما کاهش یابد، به عنوان مثال اگر یارانه بخش تولید طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها پرداخت شود، این موضوع می‌تواند به بخش تولید کمک شایانی کند. مسئله تثبیت نرخ ارز در بحث تولید نیز امر بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود.

 

روحانی:رفع نواقص مسکن مهر

 

اصل تأمین مسکن ارزان برای جامعه ما مخصوصاً نسل جوان جزو برنامه‌های دولت تدبیر و امید است. قیمت مسکن در سال‌های اخیر رشد 82 درصدی برای خانه های کلنگی و 52 درصدی برای قیمت آپارتمان داشته است. طرح مسکن مهر ضمن اینکه اصلش کار پسندیده‌ای بوده،  با مشکلاتی مواجه است. ابتدا قرار بود 200 هزار واحد در طول ده سال ساخته شودکه تبدیل شد به یک و نیم میلیون و یک میلیون و 500 هزار واحد مسکونی! لذا با شتاب‌زدگی و بدون مطالعه و بدون مکان‌یابی صحیح و رعایت اصول فنی و مهندسی کار انجام گرفت و امروز این ساختمان‌ها مشکلات فراوانی دارد‌. ضمن اینکه برای تکمیل اینها 460 هزار و 176 میلیارد ریال اعتبار نیاز است و  در حال حاضر بانک مسکن به خاطر همین طرح 203 هزار و 597 میلیارد ریال از بانک مرکزی استقراض کرده است. بنابراین مسکن مهر اشکالات فراوانی دارد ولی هیچ چاره‌ای نیست جز اینکه در دولت آینده به تدریج این طرح کامل و نواقص آن رفع بشود.

 

آماده کردن محیط کسب‌وکار

 

ریشه همه مشکلات به مدیریت و کارآمدی دولت بازمی‌گردد. وظیفه اصلی دولت این است که محیط کسب‌وکار را آماده کند چرا که اگر محیط کسب‌وکار بهبود یافت، تولید رونق می‌یابد و بخش صنعت، کشاورزی و خدمات فعال می‌شود. موانع تولید با یک تدبیر قابل حل و فصل است و برخی موارد در کوتاه مدت و بخشی نیز در بلندمدت رفع می گردد. در حال حاضر بیش از 41 هزار واحد صنعتی نیمه‌تمام داریم و اگر 34 هزار میلیارد تومان اعتبار در اختیار این واحدها گذاشته شود، همه آنها فعال می‌شوند و 499 هزار نفر را مشغول به کار می‌کند.اگر تولید رونق یابد در بخش‌های مختلف هم بیکاری حل می‌شود و وقتی این مسئله افزایش یابد عرضه کالا زیاد می‌شود و در برابر تقاضا، تعادل به وجود می‌آید.

 

ولایتی:زمین‌های مسکن مهر را واگذار خواهم کرد

 

در صورت انتخاب شدن به عنوان رئیس دولت یازدهم از سوی مردم، با ارسال لایحه‌ای به مجلس، اجازه تملک کامل مسکن مهر 99 ساله را احراز و به مردم واگذار خواهم کرد. مردم نباید درباره اجاره 99 ساله زمین‌های مسکن مهر نگرانی داشته باشند، در حال حاضر مردم صاحب آپارتمان‌های مسکن مهر خود نیستند و به نوعی اجاره‌نشین محسوب می‌شوند. درباره نحوه پرداخت پولی که مردم باید بابت مسکن مهر به دولت پرداخت کنند، بازنگری می‌شود، تا این پرداخت‌ها با وسع مردم تنظیم شود.

 

مسکن مهر اغلب در خارج از مراکز جمعیتی و بورس مسکن ساخته شده و به همین دلیل انتقال مالکیت آن به مردم مشکلی ایجاد نمی‌کند. علاوه بر این، وقتی مردم مالک این آپارتمان‌ها نباشند، مشکلاتی در فروش یا انتقال یا ارث آن خواهند داشت که با این طرح حل می‌شود.

 

مسکن مهر، درست ولی ناقص

 

کاری که در طرح مسکن مهر صورت گرفته از اساس طبیعی است، یعنی درست بوده و باید نیاز مردم به سرپناه  پاسخ داده شود لیکن منحصر کردن آن به دولت به نظرم کار درستی نبود. اگر دولت برای افراد کم بضاعت، سرمایه‌گذاری کند پسندیده است ولی باید این را با فراهم کردن امکانات در بخش خصوصی تکمیل بکند. حالا که مسکن ساخته‌شده باید مشکلات مربوط به گاز و برق و آب و سایر امکانات زیربنایی تأمین بشود. مطلب بعدی این است که دلیل ساخت مسکن مهر در نقاط دورافتاده، جلوگیری از مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و مرکز است که خودش یکی از مشکلات ما بوده است. به نظرم این سیاست، سیاست درستی بوده اما در شهرهای بزرگ هم می‌توان بافت‌های فرسوده را اصلاح کرد که شهر توسعه پیدا نکند و درعین‌حال این بافت‌ها مقاوم‌سازی شود. در کشور ما عمر متوسط ساختمان‌هایی که ساخته می‌شود 50 سال و در کشورهای اروپایی 150 سال است. اگر یک نظارتی از سوی شهرداری‌ها و وزارت مسکن صورت گیرد، ساختمان های مقاومی ساخته می‌شود.