گذر لولۀ آب از حريم اثری كه قرار است جهانی شود

به گزارش مهر، «محسن عباسپور» عضو شورای مرکزی انجمن هم‌اندیشان جوان شهرستان کازرون، در این زمینه گفت: «گسترۀ تنگ چوگان با دارا‌ بودن شش نقش‌برجستۀ بي‌مانند از روزگار ساساني، یکی از جاهاي تاریخی در ایران به شمار مي‌رود. اين گستره‌ي باستاني در سال‌های گذشته تهدیدهای گوناگوني را به چشم دیده که هر کدام، پيامدهاي ناخوشايندي براي اين گستره با خود به همراه داشته است. بزرگ‌ترين این تهدیدها هم برآمده از گذر خط‌هاي جابه‌جايي نیرو و همچنین راه‌سازی بوده که ويراني‌هاي گوناگوني را از خود برجای گذاشته‌اند. ساخت پل فلزی بر روی رودخانۀ شاهپور که به نابودي یک بند باستانی ويژۀ جابه‌جايي آب به معبد آناهیتا انجاميد و همچنین گذر زيرساخت‌هاي آب، از کانال روباز آب به سوي کازرون که نابودي برخی آثار در بخش‌هاي شمالی شهر باستانی بیشاپور را در پي داشت، نمونه‌هایي از آن‌ها است.»
وی افزود: «از گذشته سه خط جابه‌جایي آب، آب چشمۀ ساسان را به جاهاي دیگر برده‌اند. نخستين آن‌ها آبی بود که بر روی نقوش برجستۀ تنگ چوگان حرکت کرده و آسیب‌هایی را به نقوش وارد آورده بود و در سال ٤٥ به‌دست دکتر سرفراز، تغییر مسیر داد و با استفاده از لوله‌های دفنی، این آب به روستاهای پایین‌دست بیشاپور جابه‌جا شد. در كنار اين خط، دو خط بزرگ دیگر هم در تنگ چوگان هست که یکی از آن‌ها، آب را به زيرساخت‌هاي آبی بوشیگان جابه‌جا كرده و از آنجا به بوشهر پمپاژ می‌کند و خط دیگر هم آب چشمۀ ساسان را به روستاهای پيرامون کازرون جابه‌جا مي‌کند.»
به گفتۀ عباسپور، خطی که آب چشمه ساسان را به روستاهای پيرامون کازرون جابه‌جا می‌کند، به دلیل روباز بودن و بهره‌گيري از کانال‌های سیمانی، اتلاف آب بسياري داشته از همين‌ رو سازمان آب فارس سرگرم ساخت يك لوله به‌جاي كانال روباز شده است.
عباسپور گفت: «در کنار اجرای این لوله‌گذاری و بر پايۀ آن‌چه در اسناد مناقصه آمده‌ است، این سازمان مي‌‌خواهد یک ایستگاه پمپاژ هم بسازد.»
بنابر سخنان عباسپور، ساخت ایستگاه پمپاژ با در نظر گرفتن این‌که قطر لوله‌های تازه ٦٠ سانتیمتر خواهد بود، خود به خود حکایت از افزایش میزان برداشت از آب چشمه ساسان را دارد و باتوجه به این‌که جریان آب برجاي‌مانده در تنگ چوگان، پایین‌ترین میزان خود را در چند دهه گذشته دارد بي‌گمان این کار دلیل کاهش چشمگیر دِبی آب در این گستره‌ي باستانی خواهد شد.
او گفت: «با حذف این آب چشم‌انداز طبیعی و باستانی گستره‌ي تنگ چوگان و بیشاپور نیز نابود مي‌شود. همچنین از سوی دیگر باید در نظر داشت لوله‌گذاری‌های تازۀ آب در گستره‌ای بسیار حساس از ديد تاریخی در حال انجام است تا آنجا که براي نمونه در بخشی از اجرای این عملیات، فاصلۀ گسترۀ کارگاهی با یکی از نقش‌برجسته‌های تنگ چوگان تنها نزديك به ١٠ متر خواهد بود، و بي‌گمان رفت و آمد ماشین‌آلات مربوط به حمل و لوله‌گذاری در این گستره، خودبه‌خود پيامدهاي ناخوشايندي را از خود به‌جا خواهد گذاشت.»
عباسپور افزود: «از دیگر تهدیدهای بالقوه‌ای که این لوله‌گذاری به دنبال دارد، حساسیت بسيار راه گزينش شده است تا آن‌جا که نزديك‌به یک کیلومتر از کانال روباز كنوني، درست در حریم درجه یک آثار بیشاپور جاي دارد که در هنگام اجرای پروژه و رفت‌وآمد ممکن است آسیب‌های بسياري را به آثار زیر خاک در آن گستره بزند. ازاین رو لوله‌گذاری در این کانال‌های روباز یا در کنار آن‌ها، با توجه به آن‌که این کانال‌ها و خط جابه‌جايي آب تا هميشه برجاي خواهند ماند، زيان‌هاي جبران‌ناپذیری را هم برای آثار بیشاپور در پی خواهد داشت.»
بيشاپور بر پايۀ وعده‌های داده شده قرار است در سال ٢٠١٣ به عنوان کاندیدای ایران برای ثبت در فهرست آثار جهانی به یونسکو معرفی شود و بي‌گمان خطوط جابه‌جايي نیرو در آن، امتیازهای منفی بيشماري را برای آن و احتمال دور ماندن از ثبت در فهرست آثار جهانی به دنبال خواهد داشت.