میراث فرهنگی سوریه در خطر ویرانی

خشونت در جنگ داخلی در سوریه مدام افزایش می‌یابد. نتیجه این خشونت تنها کشتار هزاران انسان نیست. بخش‌های مهمی از میراث فرهنگی سوریه تاکنون تخریب یا ویران شده‌اند. یونسکو آماری از ویرانی‌های این کشور را عرضه کرده است.

جامعه بدون فرهنگ وجود ندارد
جنگ داخلی در سوریه تنها به کشته شدن هزاران انسان منتهی نشده است. این جنگ به ویرانی آثار باستانی این کشور نیز انجامیده است. اقوام سامی، آرامی، آشوری، مصری، بابلی، ایرانی، یونانی و رومی طی بیش از چهارهزار سال آثار بسیار زیادی در این کشور برجای گذاشته‌اند. یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، نگران ویرانی این میراث فرهنگ جهانی در سوریه است.
 

منطقه قدیمی شهر حلب در خطر است
یونسکو در ماه ژوئن سال ۲۰۱۳ هشدار داد که میراث فرهنگی سوریه در جریان جنگ داخلی در این کشور در شش منطقه مهم در خطر ویرانی قرار گرفته است. یکی از این مناطق بخش قدیمی شهر حلب است. منطقه قدیمی حلب در حد فاصل بخش مسیحی‌نشین و یهودی‌نشین، در مرکز این شهر واقع ‌است. شهر حلب تاریخی بسیار قدیمی دارد. نام این شهر حدود دوهزار سال قبل از میلاد برای نخستین بار ثبت شده است.
 

آتش در بازار قدیمی شهر حلب
یونسکو به خاطر بازار قدیمی و مشهور شهر حلب (منطقه سوقیه) آن را در فهرست میراث فرهنگی جهان قرار داده است. این بازار ۳۵۰ هکتار وسعت دارد و در خیابان‌های آن صدها فروشگاه قرار دارند. در سال ۲۰۱۲ در جریان درگیری‌های نظامی در این منطقه بازار حلب به آتش کشیده شد.
 

سوءاستفاده از دژ باستانی شهر حلب
در جریان جنگ داخلی در سوریه از آثار باستانی شهر حلب سوءاستفاده نظامی شده است. یکی از این آثار دژ شهر حلب است که در بخش قدیمی شهر بر روی تپه‌ای واقع شده است. سلسله سلوکیان که پس از اسکندر بر این منطقه حاکم شدند در قرن چهارم پیش از میلاد این دژ را بنا کردند. در این دژ معابد یونانی، رومی، ایرانی، بیزانسی و عثمانی وجود دارند.
 

پرتاب بمب به بخش قدیمی شهر دمشق
بخش قدیمی شهر دمشق پایتخت سوریه نیز با قدمت ۴۰۰۰ ساله خود در فهرست یونسکو به عنوان میراث فرهنگ جهانی قرار دارد. بخش قدیمی شهر دمشق پیش از شروع جنگ داخلی در سوریه با فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، کلیساها و مسجدهایش یکی از مراکز دیدنی سوریه بود. در ماه ژوئیه ۲۰۱۳ در این منطقه بمب‌هایی منفجر شدند و این میراث فرهنگ جهانی هدف درگیری‌های مخالفان مسلح سوریه با نیروهای ارتش این کشور شد.
 

طاق پیروزی پالمیرا زیر آتش
شهر باستانی پالمیرا در سوریه نیز در خطر است. طاق نصرت این شهر هنوز پابرجاست، اما برخی از حفاری‌های باستان‌شناختی آن تاکنون غارت شده‌اند. آثار باستانی شهر پالمیرا نقطه اوجی در معماری سوریه به عنوان نظام شهریِ بیزانسی هستند. نشان گلوله‌ها را در بلوار با ستون‌های بلند آن، طاق سوروس و همچنین دیوار معبد بعل می‌توان دید.
 

قلعه صلاح‌الدین ایوبی
این بنای باستانی سوریه نیز در مرکز برخوردهای نظامی میان نیروهای دولتی و مخالفان مسلح سوریه قرار دارد. قلعه صلاح‌الدین ایوبی قلعه‌ای تاریخی در سوریه است که در سال ۱۰۹۹ در جریان جنگ‌های صلیبی در ۳۰ کیلومتری شرق بندر لاذقیه بنا شده است. مخالفان مسلح سوریه مدعی هستند این قلعه که در اشغال آنها بوده، از طرف نیروی هوایی سوریه بمباران شده است.
 

تخریب در شهر باستانی بُصری
تئاتر رومی (آمفی تئاتر) سوریه که در سده ۲ میلادی ساخته شده، یکی از میراث‌‌های فرهنگ جهانی است که در شهر باستانی بُصری قرار دارد. این ساختمان هنوز پابرجاست و یکی از بهترین آمفی تئاترهای تاریخی جهان به حساب می‌آید. سیستم آکوستیک این آمفی تئاتر توجه ویژه نوازندگان موسیقی جهان را به خود جلب کرده است. گفته می‌شود در جریان جنگ داخلی در سوریه آمفی تئاتر شهر بُصری به شدت آسیب دیده است.
 

شهر باستانی مردگان در خطر است
شهرک باستانی "مردگان" در شمال سوریه در فهرست میراث فرهنگ جهانی یونسکو قرار دارد. این شهرک در معرض خطر ویرانی است. در این شهرک خانه‌های متعددی از دوره بیزانس هنوز باقی هستند. این خانه‌ها تا پیش از شروع جنگ داخلی برقرار بودند، اما با شروع جنگ بعضی قسمت‌های این شهر به آتش کشیده و بعضی دیگر غارت شدند.
 

غارت موزه‌ها
موقعیت موزه‌های موجود در سوریه نیز به شدت بحرانی است. بسیاری از موزه‌های این کشور در مناطق جنگی قرار دارند. موزه شهر ادلب الواح گلی فراوانی را نگهداری می‌کند. گرچه از سال ۲۰۱۱ میلادی تا کنون به خاطر تامین امنیت بیشتر بخش‌های مهم و قیمتی موزه به دمشق و حلب منتقل شده‌اند، اما بیشتر موزه‌های سوریه وسیله‌ای برای دفاع از غارت احتمالی متجاوزان سودجو در اختیار ندارند.
 

نجات میراث فرهنگی سوریه
یونسکو کارشناسان خود را برای جلوگیری از تخریب و غارت میراث فرهنگی سوریه به کمک گرفته است. ایرینا بوکووا، دبیرکل یونسکو، و اخضر ابراهیمی، نماینده سازمان ملل متحد در سوریه، برای حفاظت از میراث فرهنگ جهانی در سوریه روز هفتم شهریور ۱۳۹۲ اعلام کردند کارشناسان این سازمان جهانی در تعقیب ربایندگان میراث فرهنگ جهانی در سوریه هستند. آنها از ماموران مرزی کشورها خواستند مراقب عبور چنین کالاهایی باشند.