گفتار دوم (3): شناخته شده‌ترين سيستم‌هاي ارزيابي ساختمان‎‌ها

گفتار دوم – بخش دوم: شناخته شده‌ترین سیستم‎‌های ارزیابی ساختمان‌های پایدار

در گفتار اول از این سری مقالات به تعریف توسعه پایدار پرداخته شد. دربخش اول از گفتار دوم سیستم های ارزیابی پایداری بطور کلی مورد بررسی قرار گرفتند و در این بخش دوم از گفتار دوم به بررسی معروفترین و شناخته شده ترین سیستمهای ارزیابی ساختمانهای پایدار در امریکا خواهیم پرداخت. قبل از آن به اختصار مهمترین تاثیرات بناها و شهرها را بر محیط زیست مطالعه می کنیم که این سیستمهای ارزیابی در صدد کنترل آنها هستند. جدول شماره 1 جنبه های محیط زیست ساخته شده و اثرات آنها بر توسعه پایدار در هر بخش نشان می دهد.

جدول شماره 1: اثرات محیط ساخته شده

توجه. کپی شده از اطلاعات عمومی: تعریف ساختمان سبز، توسط آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده

اثرات زیست محیطی در جدول شماره 1 که توسط آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده تهیه شده است، فقط به اثراتی که بعد از اایجاد و احداث بوجود می آید پرداخته شده است. در حالیکه در ساخت و ساز پایدار همه تاثیرات در محیط زیست، از محل استقرار بنا تا کلیه مواد مصرفی و نهایتاً  آنچه  بنا در ساخت، بهره برداری، نگهداری، و حتی تخریب و بازسازی به مصرف می رساند و یا تولید می کند، را در نظر می گیرد.  کینگ و کینگ حتی معتقدند که در برخی از تعاریف، عدالت اجتماعی برای ساخت و ساز پایدار نیز گنجانیده شده است. این تفاوت نگرش در حوزه صنعت ساخت و ساز  به طور خاص هم جاری است.  کینگ و کینگ   در توضیح تفاوت بین ساختمان سازی سبز و توسعه پایدار می گویند: "ساختمانهای سبز بر امکانات تاکید دارند"، در حالی که "ساخت و ساز پایدار شامل شیوه های ساخت و ساز سبز می شود اما اصول گسترده تری را در بر می گیرد". ساختمانهای سبز در مورد خروجی ساختمانها است، اما ساخت و ساز پایدار ورودی و خروجی را پوشش می دهد. بطور مثال در ساختمان سبز استفاده از منابع خام طبیعی و یا انتقال آنها از فاصله  دور مورد توجه قرار نمی گیرد و صرفاً به مصرف انرژی، آب، و سایر مواد ساختمان پس از ساخت توجه می شود. 

صرف نظر از تغییرات از جمله پیشرفت های تکنولوژیکی، هدف اصلی و مشترک از ساختمان ها و جوامع سازگار با محیط زیست کاهش "تاثیر کلی محیط ساخته شده بر سلامت انسان و محیط زیست طبیعی بواسطه:
• استفاده کارآمد از انرژی، آب، و منابع دیگر
• حفاظت از سلامت ساکنان و بهبود بهره وری کارکنان
• کاهش زباله، آلودگی و تخریب محیط زیست" است (آژانس حفاظت از محیط زیست ).

ASHRAE (انجمن مهندسین تاسیسات آمریکایی) طراحی سبز را این چنین تعریف می کند: "... طراحی که آگاه است و به طبیعت و نظم طبیعی امور احترام می گذارد، طراحی که اثرات منفی انسان بر محیط طبیعی، مواد، منابع، و فرآیندهای طبیعتی را به حداقل می رساند" (گرومن ).

شناخته شده‌ترین سیستم‌های ارزیابی پایداری در امریکا
LEED (پیشگام در طراحی انرژی و زیست محیطی ) شناخته شده ترین سیستم درجه بندی در امریکا و دنیاست که همچنان که در پیش آمد توسط شورای ساختمان سازی سبز ایالات متحده USGBC)) طراحی شد.  این سیستم در سال 1994 با طراحی یک سری استاندارد برای بناهای تجاری جدید آغاز کرد و بتدریج سیستم خود را توسعه داده است. LEED با نسخه آزمایشی v.1 برای بناهای تجاری جدید که مهمترین این سیستم ها می باشد، شروع کرد.  نسخه v2.0 اولین نسخه مورد استفاده بود و بدنبال آن نسخه v2.1 و v2.2 مورد استفاده قرار گرفت. در سال 2009 نسخه جدید 100 امتیازی را طراحی کرد با 10 امتیاز اضافه که 4 تا از آنها برای پرداختن به اولویت های منطقه ای، و شش تای باقی مانده به نوآوری در طراحی اختصاص داده شده است. آخرین نسخه LEED که v4 نام گرفته است در پایان سال 2013 راه اندازی شد. برای همه ی طرح ها کسب پیش نیازها یی الزامی است،  و دیگر امتیازها تا آنجا که یک پروژه بتواند حداقل تعداد امتیاز برای صدور گواهینامه را کسب کند، داوطلبانه می باشد.  پروژه هایی که بتوانند بیش از میزان مورد نیاز برای گواهینامه امتیاز کسب کنند، ممکن است بر اساس میزان امتیازات کسب شده در گواهینامه نقره ای، طلایی و پلاتینیوم کسب کنند.  LEED، 9 سیستم ارزیابی برای بناهای جدید (NC)، بناهای موجود (EB)، معماری داخلی بناهای تجاری (CI)، هسته و نماها (CS)، خرده فروشیها، مدارس، بناهای مسکونی، واحدهای همسایگی جدید، و مراکز بهداشتی طراحی کرده است. تصویر شماره یک روند طراحی این 9  نسخه  را در طول زمان را نشان می دهد. LEED  اکنون در سراسر دنیا شناخته شده ترین سیستم ارزیابی پایداری بناها است.  علاوه بر امریکا، USGBC در کانادا، هند، و کوبا شورا و نسخه مربوط به آن کشورها را دارد. 40 در صد از ثبت نام پروژه های LEED در 130 کشور به غیر از امریکا اتفاق افتاده است . تا سپتامبر 2012، LEED بیش از بیست هزار عضو داشت و به بیش از بیست و دو هزار پروژه، گواهینامه اهدا کرده بود .  در عرض یک سال و نیم بعد یعنی تا ماه می 2013، قریب به دویست میلیون متر مربع از 15000 پروژه غیر مسکونی در امریکا و 75،000 پروژه مسکونی و تجاری در سراسر دنیا گواهینامه LEED کسب کردند  که نشان از معروفیت و مقبولیت این سیستم در دنیا دارد.
 

تصویر شماره 1: توسعه سیستم های ارزیابی LEED 1998-2010

   گرین گلوبز (Green Globes) یک سیستم رتبه بندی مبتنی بر وب برای ساختمانها از سال 2000 ، بر اساس BREEAM و برای شمال امریکا طراحی شده است. "گرین گلوبز توسط  موسسه خلاق ساختمان سبز در ایالت اورگان طراحی شد و به عنوان یک جایگزین مقرون به صرفه تر، عملی تر و راحت تر در مقایسه با LEED  موضع گیری کرده است" . در مقایسه با LEED ، گرین گلوبز تنها دو نسخه برای بهبود مستمر ساختمان های موجود (CIEB ) و ساخت و ساز جدید (NC) دارد. در سال 2005، ANSI ( موسسه استاندارد ملی آمریکا ) اعتبار موسسه GBI، طراح گرین گلوبز به عنوان یک موسسه توسعه دهنده استاندارد تایید کرد. گلوب سبز 1000 امتیاز دارد و  امکان ارزیابی فوری و آنلاین  پتانسیل های پروژه را بر اساس اطلاعات ارسال شده فراهم می کند و بر خلاف LEED ، گرین گلوبز مشروط به هیچ پیش نیازی نیست و هزینه صدور گواهینامه آن تقریباً حدود نصف قیمت LEED است . یکی از مهمترین تفاوتها و برتریهای گرین گلوبز به LEED  انعطاف پذیری آن است. بطور مثال امتیازهای گرین گلوبز بر اساس امکان دریافت آن امتیاز برای پروژه مورد نظر است، در حالیکه LEED، امتیازهای خود را در همه پروژه ها ثابت نگه می دارد و شرایط خاص پروژه ها را مد نظر قرار نمی دهد. صدور گواهینامه گلوب سبز در چهار سطح با توجه به امتیازات بدست آمده، صورت می پذیرد: یک، دو، سه ، یا چهار گلوبز  (تصویر شماره 2 را ببینید). 

تصویر شماره 2: مقیاس های سیستم گرین گلوبز

چالش زندگی بنا    توسط شورای ساختمان سازی سبز منطقه کاسکدیا (بخشی از USGBC و شورای کانادایی GBI ) در سال 2006 راه اندازی شد. موسسه بین المللی زندگی بنا (ILBI) در سال 2009، با هدف ترویج زندگی سبز در سراسر جهان شکل گرفته است. این موسسه برنامه های فعالی در ایالات متحده، کانادا، ایرلند، و مکزیک دارد . گواهینامه زندگی  بنا بر اساس عملکرد پس از سکونت است و نه یک پیش بینی بر اساس مدل سازی و در نتیجه صدور گواهینامه تنها پس از مرور یک سال کامل از داده های بنا پس از اشغال اعطا می شود. این گواهینامه نسخه های برای نوسازی بناهای موجود، چشم انداز و یا زیر ساختها ( توسعه غیر مشروط) ، ساختمانها، و پروژه های واحدهای همسایگی دارد.

 تفاوت اصلی بین سیستم چالش زندگی بنا  و LEED این است که علاوه بر پنج گروه مشترک (سایت ، آب، انرژی، بهداشت ، و مواد ساختمانی) ، چالش زندگی بنا  دو گروه اضافه دارد: حقوق صاحبان سهام و زیبایی . بروکس میگوید" چالش زندگی بنا تنها یک چارچوب نیست که با بهره گیری از پیشرفته ترین معیارها برای اعتبار بخشیدن به پایداری محیط ساخته شده ، بلکه یک ابزار حمایت برای ترویج رابطه همزیستی بین مردم و محیط زیست است" . علاوه بر آن چالش زندگی بنا  در بیشتر دسته بندی های مشترک بسیار سخت گیرانه تر عمل می کند، به عنوان مثال در گروه صرفه جویی در مصرف انرژی صدور گواهینامه مشروط به صرفاً استفاده از منابع انرژی قابل بازیافت در سایت و در گروه  آب، مصرف فقط  آب های جمع آوری شده درمحل است . به همین دلیل تعداد پروژه هایی که از این موسسه گواهینامه دریافت کرده اند، بسیار محدود است.

انرژی استار (Energy Star) در سال 1992 توسط آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا  (EPA) به عنوان برچسب داوطلبانه مصرف انرژی برای محصولات الکتریکی با انرژی کارآمد تاسیس شد. در ابتدا این برچسب به طور عمده توسط شرکت های کامپیوتری مورد استفاده قرار گرفت. تا سال 1995، بیشتر محصولات و تجهیزات دفتری و اداری و گرمایش و سرمایش مسکونی به برچسب انرژی استار اضافه شد. انرژی استار با بیش از 20 هزار شرکت  دولتی و خصوصی همکاری می کند و بیش از 35 گروه دسته بندی محصولات برای استفاده از این برچسب دارد. انرژی استار، استراتژی برای مدیریت انرژی، طراحی ساختمانهای تجاری، ساختمان های سبز، و بهره وری انرژی را فراهم می کند. زمانی که یک ساختمان 75 درصد از عملکرد انرژی سیستم EPA امتیاز بدست  آورد، انرژی استار به ساختمان  به عنوان یک کل گواهینامه اعطا می کند .

سرمایه گذاری جوامع سبز ((Enterprise Green Communities. در سال 2004، شرکت همیاران سرمایه گذاری ((Enterprise Community Partners، اولین سیستم رتبه بندی خود را که به خانه های ارزان قیمت اختصاص داشت، به نام سرمایه گذاری جوامع سبز طراحی کرد. شرکت همیاران سرمایه گذاری در سال 1982 تاسیس شد، و یک شرکت غیر انتفاعی مختص به حمایت مالی و تخصص برای مسکن ارزان قیمت است. سرمایه گذاری جوامع سبز گواهینامه پایداری برای خانه های تک واحدی، کم ارتفاع چند واحدی، متوسط تا بلند چند واحدی، ساخت و ساز جدید، بازسازی متوسط و بازسازی قابل توجه صادر می کند. صدور گواهینامه منوط به رعایت معیارهای اجباری حداقل براساس نوع سازه ساختمان و کسب حداقل 35 امتیاز اختیاری اضافی برای ساخت و سازهای جدید و 30 امتیاز اختیاری اضافی برای پروژه های بازسازی دارد.

این شرکت کمک های مالی، وام، معافیتهای مالیاتی، آموزش، و کمک های فنی ارایه می دهد تا دستیابی ساخت خانه های ارزان به  گواهینامه جوامع سبز را امکان پذیر سازد. بیش از نیمی از پروژه های  این شرکت گواهینامه پایداری دریافت کرده اند .

همیاری برای عملکرد مدارس (Collaborative for High Performance Schools) (CHPS). مشابه  سرمایه گذاری سبز جوامع ، CHPS به یک گروه از ساختمان ها اختصاص داده شده است و اولین سیستم رتبه بندی برای مدارس است .  CHPS  نتیجه یک جلسه کمیسیون انرژی کالیفرنیا، در سال 1999، در رابطه با عملکرد انرژی مدارس در این ایالت بود. سیستم امتیازبندی CHPS در سال 2002 به عنوان گواهینامه ای از ایالت کالیفرنیا منتشر شد ولی در حال حاضر در سطح ملی کار می کند. CHPS طراحی و CHPS تایید دو گواهینامه ای هستند که CHPS فراهم می کند. CHPS طراحی، گواهینامه خود صدور با استفاده از برنامه رایگان CHPS است. CHPS تایید احتیاج به تایید عامل سوم دارد .

محیطی برای زندگی (Environments For Living) در سال 2001 توسط شرکت خانه خدمات MASCO، راه اندازی شد و خدماتی به سازندگان از خانه های سبز ارایه می کند. این برنامه دارای دو سطح صدور گواهینامه : 1) برنامه محیطی برای زندگی و 2) گواهینامه برنامه سبز محیطی برای زندگی است. گواهینامه برنامه سبز محیطی برای برنامه زندگی، دومی، علاوه بر ملزومات برنامه محیطی برای زندگی، شامل  بهره وری انرژی، دوام و کیفیت محیط های داخلی، مستلزم بهره وری آب و نور طبیعی در داخل بنا است. MASCO یک شرکت تولید کننده محصولات ساختمانی و عمدتاً برای کابینت های آشپزخانه و حمام، قفسه بندی، لوازم جانبی حمام، و پنجره ها است، با این حال ، گواهینامه استفاده از محصولات خاص تولیدی از جمله محصولات MASCO را ضروری نمی شمارد .

آینده نگر ((Envision. در سال 2011، موسسه زیرساخت پایدار (ISI) به ایجاد یک سیستم رتبه بندی برای تاسیسات، به نام آینده نگر دست زد. شورای آمریکایی شرکت های مهندسی (ACEC)، انجمن آمریکایی خدمات عمومی (APWA)، و انجمن مهندسان عمران آمریکا (ASCE) بنیانگذار ISI می باشند. این سیستم امتیاز بندی  توسعه همه زیرساختها در زمینه های انرژی، آب، حمل و نقل، محوطه سازی، اطلاعات، و زباله را پوشش می دهد. ISI ادعا می کند که هیچ یک از سیستم های امتیاز بندی موجود رویکردی جامع مانند سیستم آینده نگر ندارند، بلکه   منطقه ای عمل می کنند و یا برای عملکرد خاصی طراحی شده اند. علاوه بر این، سیستم رتبه بندی ساختمان که به تازگی محبوبیت به دست آورده اند قادر به ارزیابی پروژه های زیربنایی نیستد چرا که  سلامت و رفاه و آسایش مردم هسته اصلی این سیستم هاست، در حالی که بسیاری از پروژه های زیربنایی ساکن ندارد. از جانب دیگر، ساختمانها ، در اکثر موارد یک مالک یا مالکین معین دارند، که باعث می شود این پروژه ها کمتر از پروژه های زیربنایی به چالش کشیده شوند. سیستم امتیاز بندی آینده نگر شامل 60 امتیاز است که  در پنج گروه طبقه بندی شده اند مشتمل بر: کیفیت زندگی، رهبری، تخصیص منابع، جهان طبیعی، آب و هوا، و ریسک پذیری. همچنین امتیاز اضافی برای نوآوری وجود دارد. صدور گواهینامه از سال 2012 آغاز شد و چهار سطح  گواهینامه دارد: برنز (20 امتیاز) ، نقره  (30 امتیاز) ، طلا (40 امتیاز) ، و پلاتین (50 امتیاز) .

دربخش اول از گفتار دوم سیستم های ارزیابی پایداری بطور کلی مورد بررسی قرار گرفتند و در این بخش دوم از گفتار دوم به بررسی معروفترین و شناخته شده ترین سیستمهای ارزیابی ساختمانهای پایدار در امریکا   پرداخته شد و در بخش پایانی از گفتار دوم دسته بندی و شاخص های سیستم های رتبه بندی ساختمانها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.