سرای عامری‎هامهمانپذیرنوین درمعماری بومی

بخش سوم گفتگو با مهندس اکبر تقی زاده اصل

خانه عامری‎ها در کجای کاشان قرار دارد؟
برای آن که بگوییم خانه عامری‎ها در کجای کاشان قرار گرفته، باید ابتدا کمی دربارۀ کاشان صحبت کنیم. کاشان دارای سه بخش است که پوسته‌های تاریخی این شهر را نشان می‌دهد. بخش نخست و قدیمی ترین هستۀ کاشان فعلی قلعۀ جلالی است که مربوط به دورۀ سلجوقی می‎شود. بعدها این قلعه متروکه می‎شود و شهر از آن بیرون زده و توسعه پیدا می‌کند، تا این که در سال 1193 هجری قمری زلزلۀ دهشتباری در کاشان رخ می‌دهد. در آن سال دو زلزله در ایران رخ می‎دهد؛ یکی در تبریز و دیگری در کاشان که هردو این شهرها را با خاک یکسان می‎کنند. از همین رو در کاشان هیچ بنایی که متعلق به پیش از این واقعه باشد نمی‎یابید، این سال دقیقا همان سالی است که آقامحمدخان قاجار از شیراز به تهران می‎آید. یعنی مصادف با تاسیس حکومت قاجار است. به این ترتیب کاشان قاجاری پس از آن شکل می‌گیرد.
در محدودۀ کاشان قاجاری چند محله وجود داشته که یکی از آن‌ها محله سلطان میراحمد بوده است. این محله جز محلات خوب کاشان بوده، مجموعۀ عامری‌ها نیز در همین محله ساخته می‎شود (روی تصویر آن را با علامت B مشاهده می‎کنید). البته مطالعات ما نشان می‎دهد که این مجموعه پیش از زلزله هم در این نقطه وجود داشته است. حداقل می‎توانیم این ادعارا بکنیم که در دورۀ زندیه در این مکان بنا وجود داشته است. اما مطالعات بعدی روی لایه‌های بنا و گمانه زنی‌های دیوارها نشانه‌های دورۀ صفویه را نیز آشکار کرد. منتهی بناهای دورۀ صفویه و زندی در زلزله از بین رفته است و آنچه امروز به عنوان بنا می‎بینیم ساخته شده در دورۀ قاجار است.

برای مطالعه کامل مطلب فایل pdf را دانلود کنید.