گزارش اولين نشست باغ ايراني در اصفهان

به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، نخستین جلسه از سلسله نشست‌های «درآمدی بر شناخت مفاهیم ‏باغ ایرانی» با حضور مهندس سید علیرضا قهاری و مهندس ابوالحسن میرعمادی شامگاه پنج‌شنبه در موزه حمام علیقلی آقا سازمان ‏فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان برگزار شد.‏
قهاری در این نشست با موضوع "باغ ایرانی؛ گذشته، حال، آینده" با بیان اینکه باغ ایرانی در کشور سابقه 2 هزار ساله دارد، تصریح کرد: ‏در سال 91 سازمان یونسکو 11 باغ ایرانی را به ثبت جهانی رساند اما مسئله اینجاست که از قدیم تا کنون باغ ایرانی همیشه به نام باغ ‏اسلامی شناخته می‌شده اما پروسه ثبت این باغات در یونسکو تحت عنوان باغ ایرانی بسیار قابل توجه است.‏
وی ادامه داد: باغ فین کاشان و چهل‌ستون اصفهان از جمله باغات ایرانی به ثبت رسیده در سازمان یونسکو هستند، باغ پهلوان پور در ‏یزد، باغ دولت‌آباد و باغ عباس‌آباد بهشهر، باغ ارم و دلگشا در شیراز، باغ شاهزاده ماهان، و باغ اکبریه در بیرجند نیز از دیگر باغات به ‏ثبت رسیده است که هرکدام از این‌ها دارای توالی تاریخی است و اکثراً در دوران صفویه ساخته‌شده‌اند اما در دوران مختلف بازسازی ‏شدند.‏
قهاری با تأکید بر اینکه اولین باغی که به ثبت جهانی رسید باغ پاسارگاد بود، تصریح کرد: این باغ در زمان هخامنشیان ایجاد شده و ‏هم‌اکنون نیز وجود دارد و به ثبت جهانی رسیده چراکه تمام بخش‌های آن مشخص و مجزا از دیگر باغات است و سابقه‌ای 2500 ساله ‏دارد.‏
وی با اشاره به ثبت جهانی این باغات به نام "باغ ایرانی" اظهار داشت: اگر در کشور باغات دیگری نیز وجود داشته باشد که شاخصه‌های ‏این باغات را دارا باشد می‌توان برای ثبت آن اقدام کرد البته نگه‌داری این باغات پس از ثبت نیز بسیار حائز اهمیت است.‏
این عضو انجمن مفاخر معماری ایران ایده گرفتن از بهشت، هندسه مشخص و مجزا، وجود ساختمان مخصوص در باغ به نام کوشک را از ‏جمله مشخصه‌های باغ ایرانی دانست و گفت: 11 باغی که به ثبت جهانی رسیدند، شاید در نگاه اول مشابه یکدیگر باشند اما هرکدام ‏اصولی مجزا دارند و باید توجه کرد یکی از معیارهای ثبت شدن جهانی هم نداشتن مشابه است پس این 11 باغ هیچ‌کدام نظیر دیگری ‏ندارند.‏
وی تصریح کرد: باغ عمومی، باغ شهری، باغ شخصی و غیره می‌تواند وجود داشته باشد اما هیچ‌کدام از این‌ها باغ ایرانی نیست چون باغ ‏ایرانی مشخصه‌های معلوم دارد که یکی از آن‌ها "محصور بودن" است یعنی مالک به خصوصی داشته باشد. به همین علت در برخی ‏دوران‌ها باغ ایرانی در اختیار عموم نبوده و تنها حکمرانان از آن بهره می‌بردند و به نوعی نماینده حکومت بوده است.‏
قهاری افزود: در همین راستا باغ ایرانی دارای حامی نگه دارنده بوده و با توجه بیشتری به حفظ این باغات پرداخته می‌شده چراکه حفظ ‏نظم در فضای سبز و محیط این باغ‌ها نیز مورد توجه بوده است. این مسئله یکی از شاخصه‌هاست چون با توجه به اقلیم آب و هوایی ‏منطقه و استفاده از گیاهان محیط زیست باغات به رسیدگی‌های فراوانی نیاز داشت.‏
این عضو انجمن مفاخر معماری ایران با بیان اینکه مهم‌ترین رکن در ایجاد باغ ایرانی توجه به "اقلیم" است، عنوان کرد: توجه کنید در ‏گذشته در وسط کویر ماهان یا پهلوان پور نی ریز از کیلومترها آن‌طرف تر قنات حفر می‌شد و به دنبال آن باغات زیبایی را ایجاد ‏می‌کردند چراکه داشتن فضای مفرح و دل‌نشین یک نیاز همگانی است که باعث شده اکنون آن باغات به ثبت جهانی برسند.‏
اصفهان؛ باغ شهری برای ایده گرفتن شهرسازان خارجی
.‏مهندس مير عمادي سخنران دوم بود كه ابتدای سخن خود را محوريت اصفهان قرار داد و گفت: اماکنی که در اصفهان وجود دارد و به ثبت رسیده‌اند، ازجمله ‏مهم‌ترین عناصر شهرسازی به شمار می‌روند. برای مثال مجموعه هتل‌های بزرگ و زیبایی که در دنیا می‌ساختند، زمانی که معماران ‏آن‌ها به اصفهان آمدند، ایده ترکیب ساختمان و باغ را از این شهر گرفتند.‏
وی افزود: خیابان‌هایی که در این شهر وجود دارد نیز از جمله ابداعات شهر سازان اصفهانی بوده که ترکیب طبیعت با شهر است. برای ‏مثال در شانزلیزه که خیابانی مهم به شمار می‌رود، هیچ‌گونه ترکیب طبیعت با شهر را ندارد بلکه خیابانی بزرگ و بسیار زیباست که در ‏آن، ساختمان‌ها بیشتر صحبت می‌کنند.‏
این عضو هیئت‌امنای انجمن مفاخر معماری ایران تصریح کرد: در اینجا ما می‌بینیم که شهر اصفهان باغ شهری است که به زیبایی ‏ساخته‌شده لذا شهر اصفهان هم در ایران و هم در فرهنگ جهان بسیار حائز اهمیت است.‏
وی تصریح کرد: در جهان اساس هر چیز بر سه پایه زیبایی، عشق و معنویت است یعنی زمانی که انسان از یک خواسته درونی دور ‏می‌شود، دوست دارد هرچه زودتر به آن برسد. باغ هم پدیده‌ای است که پالایش روح و جسم انسان را انجام می‌دهد و به معنویت ‏می‌رسد.‏
میرعمادی با تأکید بر اینکه در باغات ایرانی "چشم عمارت" بسیار قابل توجه است و یکی از علل ثبت جهانی است، اذعان داشت: در ‏گذشته جوی آبی که در باغات از آن استفاده می‌شد، برای انسان نماد معنویت و منبع حیات بود که به دنبال آن کوشک یا «چشم ‏عمارت» را می‌ساختند که همین مشخصه باعث شد باغات ایرانی به ثبت جهانی برسند.‏
وی با اشاره به مشکلاتی که برای حفظ باغات ایرانی وجود دارد، عنوان کرد: متأسفانه واقعیات زندگی، ایده آل‌هایمان را خراب می‌کند؛ ‏عوامل مخرب ایده آل‌های ما تفکیک شده‌اند و با توجه به مسائل شهرسازی امروزه، این باغات به مرور زمان از بین خواهد رفت و تا مدتی ‏مشخص می‌شود در برابر این عوامل مقاومت کرد.‏
میرعمادی ادامه داد: موقعیت ملی و بین‌المللی اصفهان در این موارد بسیار مهم است، فرهنگ و رفتارهای جمعی را باید در این زمینه ‏ایجاد کرد چراکه ما هنوز فرهنگ جمعی درستی در جامعه نداریم و باید روی این مورد کار و توجه ویژه‌ای کرد.‏