یازدهمین دوره جایزه معماری میرمیران:معماري پاسخگو

معماری پاسخگو (Responsive Architecture) ، معماری تعاملی (Interactive Architecture) و یا معماري ديناميک (Dynamic Architecture) در بر گیرندۀ ساختمان‎هايي است که قابليت تغییر، حرکت و جابجایی دارند و شکل آنها به‫منظور انطباق با نیازهای طرح، تغيير مي‎کند. اين ساختمان‎ها گاه شکل متفاوتی اختیار می کنند، گاه جهت حرکت خورشيد را تعقيب مي‎کنند، گاه به یک تاثیر محیطی پاسخ می دهند، گاه برای ايجاد ديد گسترده نسبت به اطراف تغییر شکل یا تغییر مکان میدهند، زمانی با سقف باز و بسته شونده (Retractable Roof)  یا سازه جمع شونده (Deployable Structure)  به نیازهای کاربردی گوناگون پاسخ می دهند، گاه با تاشدن شرایط مورد نظر برای بهره برداری مطلوب را فراهم می نماید (Foldable Building) ،گاه به سمت جهت وزش باد، تغيير جهت مي‎دهند، گاه با طبيعت همساز می شوند تا انرژي مورد نياز خود را تأمين کنند. اين نوع معماري با قابليت تغییر، حرکت، جابجایی ویا چرخش امکان تحقق خواسته‎هایی را فراهم می سازند که در گذشته با معماری ساکن و غیر منعطف امکان پذیر نبود.‬‬‬
بناهاي ساخته شده در قالب این معماري که گاه شامل معماری تطبیق پذیر (Adaptive Architecture) و گاه در برگیرنده معماری تغییر شکل پذیر (Changeable Architecture) و گاه معماری قابل انتقال (Transformable Architecture) است دائماً در حال تغيير شکل و تعديل خود هستند. گاهی بخشی از ساختمان و یا طبقه ای از آن و یا نمای ساختمان در حال تغییر، جابجایی یا چرخش است و گاهی اساساً فرم کلي بنا تغيير مي‎کند. اين رويکرد جديد، نوعي رقابت با روش‎های متداول معماري معاصر است تا با بهره گرفتن از تکنولوژی مدرن و گاهی هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) امکان تعامل و پاسخگو بودن معماری به نیازهای انسان فراهم شود.
معماری پاسخگو، معماری تعاملی و یا معماري ديناميک، نماد نگرش جديدي است که انتظار می‎رود معماری آینده، سيماي شهرها و کیفیت زندگي در شهرها را تغییر دهد و به‎وسیلۀ آن، بناها بعد چهارمي به نام زمان را نیز به‎دست می‎آورند. در این تفکر، بناها شکل صلب و ثابت نخواهند داشت و به دنبال معماری سیمای شهرها بسيار سريع‎تر از آنچه تصور مي‎شود تغيير خواهد کرد. بعد چهارم در معماری امروز جهان حاصل تحقيقات علمی و تلاش‎هاي بسیار در زمینۀ معماری دینامیک و از سوی دیگر حاصل پیشرفت های تکنولوژی معماری است که در سطح جهاني و بين معماران، مهندسان و طراحان مورد توجه قرار گرفته است.
ضرورت بهره گرفتن از آخرین فناوری ها و نیز روش‎هاي پيشرفتۀ ساخت و نتایج حاصل از آن مانند توانايي توليد انرژي درون بنا، از ويژگي شاخص این معماري هستند. در اين روش، از تکنولوژی های نوین در زمینه مهندسی ساختمان، هوشمند نمودن ساختمان ها، بهینه ساختن مصرف انرژی و تولید انرژی های پاک با استاندارد کيفي بالا استفاده مي‎شود. در حقيقت، ويژگي های خاص معماری تعاملی و یا معماري ديناميک مانند انعطاف‎پذیر بودن و داشتن امکان تغيير شکل و همزمان استفاده از تکنولوژی های پیشرفته شکل گیری ساختمان های هوشمند (Smart Building) را میسر می سازد. دستاوردی که مي‎تواند در آینده منجر به تحقق معماری پاسخگو به نیازهای انسان در ابعاد گوناگون شود.