برگزاری همایش هفته اصفهان

 

معمارنت: انجمن دوستداران اصفهان با همکاری مجموعه‌ای از نهادهای مردمی و دانشگاهی چهارمین همایش هفتۀ اصفهان را برگذار کردند. این همایش یک روزه با موضوع«شهر خلاق و باغ‌شهر اصفهان»، دوم آذرماه 1391 در تالار امیرکبیر دانشگاه آزاد خوراسگان از ساعت 9 شروع شد و تا 18 ادامه پیدا کرد.معمارنت: انجمن دوستداران اصفهان با همکاری مجموعه‌ای از نهادهای مردمی و دانشگاهی چهارمین همایش هفتۀ اصفهان را برگذار کردند. این همایش یک روزه با موضوع«شهر خلاق و باغ‌شهر اصفهان»، دوم آذرماه 1391 در تالار امیرکبیر دانشگاه آزاد خوراسگان از ساعت 9 شروع شد و تا 18 ادامه پیدا کرد.

 

برنامه این همایش با خوشامدگویی دکتر عبدالله جبل‌عاملی از طرف دکتر احمدعلی فروغی رئیس دانشگاه خوراسگان و دکتر سیروس شفقی رئیس هیات مدیره انجمن دوستداران، اصفهان آغاز شد.دکتر شفقی درباره انگیزه برگزاری این همایش انجمن دوستداران اصفهانرا یکی از این تشکل‌های مردمی معرفی کرد که همه ساله یکم آذرماه «روز اصفهان» را گرامی داشته و امسال نیز برای چهارمین بار همایش هفته اصفهان را برگزار کرده تا گامی برای شناخت و پاسداشت اصفهان برداشته باشد. حضور قابل توجه مخاطبانی از میان دانشجویان و شهروندان علاقه‌مند در ایم مراسم از همان ابتدا و تا انتهای برنامه از موفقیت آن حکایت می‌کرد.
 

دکتر عبدالله جبل عاملی

 

بخش اول:تجربۀ لاهور، تجربۀ استامبول

 

نخستین بحثی که در این همایش ارائه شد سخنرانی خانم دکتر ترانه یلدا با عنوان «شهر خلاق، تجربه لاهور» بود که با نمایش عکس‌هایی از لاهور و مقایسۀ وضعیت فرهنگی و دستاوردهای آن با اصفهان همراه شد. فعالیت انجمن‌های مردمی و دانشگاهی، علاقه‌مندی به سنت‌ها و پرداختن به پدیده‌های مدرن از موضع خود از ویژگی‌هایی بود که در این عکس‌ها خود را نشان می‌داد. در عین حال برخورد دانشجویان با شهر از خلال عکس‌هایی از نمایشگاه‌های کارهای هنری و عکاسی‌های مستند آنها از شهرشان، زاویه نگاه آموزشی در معماری پاکستان را برای حضار طرح می‌کرد. نمایش بناهای مدرن با الهام از معماری سنتی لاهور نیز نمای دیگری از شهرسازی و معماری این شهر را نمایاند و زندگی جاری در میان این بناها و فضای شهری و خلاقیت مردم برای هرچه پویاتر کردن آن‌ها با توجه به نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی ناخودآگاه مقایسه‌ای را با اصفهان ایجاد ‌کرد. بنابراین دکتر یلدا در انتها شهروندان اصفهانی علاقه‌مندی را که در همایش شرکت کرده بودند به ایجاد تغییرات کوچک با مشارکت هرچه بیشتر در فرآیندهای بهبود زندگی شهری دعوت کرد و گفت: باید از خود و تغییرات کوچک شروع کرد و در تعلیق رسیدن به تغییرات بزرگ باقی نماند.

 

دومین سخنرانبا عنوان «شهر خلاق، تجربه استانبول» توسط دکتر شادی عزیزی ایراد شد. در این ارائه تغییر نگاه تئوریک نسبت به شهر مدرن امروز به عنوان شهر پساصنعتی تشریح شد و ویژگی‌های شهر خلاق مورد بحث قرار گرفت. به گفته دکتر عزیزی اگر شهر صنعتی مبتنی بر نیروی کار، شبکه راه‌ها و مواد اولیه و تکنولوژی صنعتی بود؛ اکنون شهر پساصنعتی متمرکز بر سرمایه انسانی و جذب نیروی خلاق، ارتقا کیفیت زندگی و تولید اطلاعات، خدمات و محصولات غیرمادی است. مکانیزم‌های این کار غیرمادی درهم‌آمیزی فضاهای کار و زندگی، اولویت پیدا کردن تعامل به جای سرمایه و از بین رفتن ساعات کار روزانه و تغییر روابط کارفرمایی و کارگری است.

 

از این منظر شهرخلاق به عنوان مرکز تجمع گروه‎های خلاق، نیازمند هویتی متکثر است و روایتی که این شهر از نحوه توسعه خود بدست می‌دهد اهمیت پیدا می‌کند. روایت جدید در شهری در حال تغییر از خلال توسعه فرهنگی شکل‌ می‌گیرد و با مداراگری و جذب گروه‌های اجتماعی متنوع، توجه به استعدادها و ایجاد زیرساختی از تکنولوژی‌های ارتباطی جدید در مسیر یک شهر خلاق شدن گام برمی‌دارد. نمونۀ شهری که به چنین تلاشی دست زده، استامبول است که کوشیده در سال 2010 به پایتخت فرهنگی اروپا تبدیل شود. این تلاش از سال 1999 و توسط یکی از NGO شهر آغاز شده و با تشکیل ساختاری برای تجدید حیات شهر از طریق اتکا به اقتصاد فرهنگی و مدیریت مستمر رویدادهای فرهنگی، هنری و انسانی به نتیجه رسیده است. به طوریکه استامبول در این سال‌ها برای هر روز از سال مناسبتی فرهنگی را در نظر گرفته بوده است. دکتر عزیزی در نهایت پتانسیل‌های فرهنگی شهر اصفهان را دارای بستری مناسب برای توسعه این شهر از زاویۀ فرهنگی و با مشارکت و فعالیت گروه‌های مردمی دانست.
 

دکتر ترانه یلدا

دکتر شادی عزیزی

 

اجرای تصنیف «به اصفهان رو» به یاد حسن کسایی و یادی از استاد دبیری

 

در انتهای بخش اول همایش پس از نمایش فیلم چهارفصل با موضوع معرفی صنایع‌دستی اصفهان بزرگداشتی که با عنوان «یاد یاران» ترتیب داده شده بود که طی آن استاد اصغر شاهزیدی و استاد تقی سعیدی به بیان خاطراتی از زنده‌یاد استاد حسن کسایی پرداخته و ویژگی‌های هنری ایشان را بازگو کردند. همچنین به دعوت از حضار در سالناین دو استاد با اجرای مشترک تصنیف «به اصفهان رو ...» طنین صداهای خوش اصفهان را که آمیخته به اشعاری لطیف است و زیر پل خواجو و سی‌و سه‌پل را به یاد می‌آورد زنده کردند.
 

استادان سعیدی و شاهزیدی

 

اما یاد یاران انجمن دوستداران اصفهان به همین‌جا ختم نشد و با سخنان دکتر شاهین سپنتا و با یاد بزرگانی همچون دکتر لطف الله هنرفر، استاد محمد مهریار، زنده یاد رضا ارحام صدر و استاد حسن کسایی، فرازهایی از زندگی و اندیشه های زنده‌ یاد دکتر پرویز دبیری ادامه یافت. دکتر سپنتا از صلح‌دوستی و آزاداندیشی دکتر دبیری مثال‌هایی زد و تاکید ایشان را بر بن‌مایه‌های فرهنگ خردگرای ایرانی و علم‌باوری و احترام به حقوق بشر مایه فخر نه تنها اصفهان که ایران دانست. پس در خاتمه شرکت‌کنندگان همایش، به دعوت او به یاد چهره‌های نامدار دوستدار اصفهان که دیگر در میان ما نیستند، بپاخاستند و لحظاتی را در سکوت برای آنان آمرزش طلبیدند.

 

شاهین سپنتا

زاینده‌رودِ بی‌آب مهمترین دغدغه شهروندان اصفهان

 

در پنل انتهایی بخش اول که با حضور سخنرانان این بخش به انضمام دکتر مسعود و مهندس مهرداد بهمنی برگزار شد جمع‌بندی از تجربیات لاهور و استامبول صورت گرفت و مهندس بهمنی که خود در تجربه شرکت در همایش لاهور حضور داشتند؛ ضمن تاکید بر نقش‌آفرینی شهروندان برای توسعه فرهنگی این شهر، دست به دست دادن تیمی از پژوهشگران، عوامل اجرایی و نهادهای مردمی را برای فعالیت در زمینه فرهنگی و آبادانی روستاهای اطراف شهر الگوی خوبی برای اصفهان دانست. دکتر یلدا نیز پرسش اصلی را این دانستند که چه زمینه فرهنگی برای توسعۀ اصفهان به عنوان یکی از برجسته‌ترین شهرهای جهان که هرآنچه در دنیا است نیمی از ان هم در اصفهان است، باید وجود داشته باشد؟

 

اما در قسمت پرسش و پاسخ دغدغۀ اصلی که توسط حضار و شهروندان اصفهانی مطرح شد، عبارت بود از پرسش از مدیریت آب اصفهان در زمینه خشک شدن زاینده‌رود، عبور مترو و صدمات آن برای سی‌وسه‌پل، تخریب کارخانه‌های قدیمی و نادیده‌گرفتن روح شهر و ابعاد انسانی در توسعه و ساخت و سازهای شهری. این دغدغه‌ها از سوی سخنرانان به دعوت بیشتر شهروندان برای نقش‌آفرینی و مشارکت در رقم زدن سرنوشت شهر منجر شد.
 

بخش دوم:حفظ ناژوان برای تداوم تنفس اصفهان

 

در بخش دوم همایش، سه سخنرانی در رابطه با ناژوان یعنی جنگل‌ها، باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی اطراف اصفهان ایراد شد. ابتدا مهندس عبدالرسول قریشی در سخنرانی خود با عنوان «ناژوان و طرح‌های توسعه شهری اصفهان» با بدست دادن تاریخچه‌ای از نحوه شکل‌گیری شهر اصفهان بر محور آب زاینده‌رود به عنوان واحه‌ای در حاشیه کویر با مجموعه‌ای از 17 آبادی و در پهنه‌ای کشاورزی و باغداری، سرنوشت کمربند سبز باغات اطراف را از زمان سلجوقی تا صفوی و قاجاری و پهلوی و امروز تشریح کرد و جایگاه این منطقه را در هریک از طرح‌های توسعه‌ای شهر اصفهان بیان نمود. این طرح‌ها که عبارتند از سه طرح جامع در دوران معاصر همگی برمبنای حفظ پهنه کشاورزی و باغداری قرار داشتند. در اولین طرح معروف به طرح کاکس (1336) این منطقه با نام کمربند سبز مشخص شده است، در طرح جامع منطقه اصفهان در سال 1360-65 نیز حفاظت از این باغات و زمین‌های کشاورزی و هدایت سرریز جمعیت مهاجر شهری به شهرهای جدید در نظر گرفته شده بوده است. در همین طرح تقسیم متعادل آب زاینده‌رود میان بخش‌های کشاورزی، صنعت، شرب و محیط‌زیست پیش‌بینی شده بوده است.

 

در طرح تجدیدنظر سال 1367، با درنظر گرفتن ساخت و سازهای حاشیه‌ای و برنامه‌ای برای ساماندهی آنها بحث پارک طبیعی اصفهان برای اولین بار مطرح می‌شود و در نهایت در طرح فضیلی شهر با حفظ اصول و مبانی طرح جامع، پیشنهاد ایجاد کمربند حفاظتی به عمق سی متر بدور ناژوان و کنترل ساخت و سازهای بی‌رویه ارائه می‌گردد. در آخر مهندس قریشی حفظ ناژوان را با حیات مادی‌ها و زاینده‌رود و کاهش آلودگی‌های آب و خاک دارای پیوستگی نزدیک دانستند.

 

مهندس قهرمان صمیمی دومین سخنران بخش دوم هم حفظ یا تخریب فضای سبز ناژوان را وابسته به آب دانست و گفت که مدیریت 10 سال گذشته توانسته ناژوان را از خشکی و تخریب نجات دهد و با رای‌زنی‌های شهرداری با سازمان آب چاه‌هایی حفر شده که آب را در مادی‌ها به جریان انداخته است. نقش مادی‌ها در برابر بادهای گرد و خاک و کاهش میزان حرارت شهر در این ارائه تشریح شد و نقشی که برای ناژوان به عنوان گردشگری، کشاورزی و باغداری در این مطالعه در نظر گرفته شده بود، با جزئیات توضیح داده شد. براساس این طرح بخشی از محدودۀ مسکونی ساخته شده در ناژوان تخریب شده و ایدۀ تملک اطراف کوه آتشگاه و ایجاد مجموعۀ پیوسته‌ای از باغ‌ها با عنوان باغ ملل مورد توجه قرار گرفته است. البته دکتر خاتون‌آبادی نسبت به احداث چاه و هدایت آب‌های زیرزمینی به مادی‌ها که موجب پایین رفتن سطح سفره‌های زیرزمینی و خشکی بیشتر می‌شود انتقادی را مطرح کرد.

 

در ادامه، مهندس احمد بهابادی در سخنانی با عنوان «اصفهان،  فضای سبز و ناژوان» وضعیت شهر اصفهان را از نظر سرانه فضای سبز تشریح کرده و علاوه بر برشمردن موانع توسعه سرانه فضای سبز، طرحی برای گستردن سطح فضاهای سبز در شهر تا جایی که امکان خدمات‌دهی به همه نقاط شهری وجود داشته باشد را مطرح نمود.

 

مهندس عبدالرسول قریشی

مهندس قهرمان صمیمی

مهندس احمد بهابادی

 

بزرگداشت پیشکسوتان دوستدار اصفهان

از بیادماندنی‌ترینبخش‌های چهارمین همایش هفته اصفهان، دعوت بزرگانی چون استاد عباسعلی پورصفا (هنرمند نگارگر)، استاد مرتضی تیموری (کتاب شناش)، استاد لئون میناسیان (ارمنی شناس) دکتر عباس ادیب (پزشک برجسته) و مهندس مهدی ابراهیمیان (مرمت کار آثار تاریخی) بهصحنهو تقدیم«تندیسدوستداراصفهان» از طرف انجمن دوستداران اصفهان به ایشان بود. عکس یادگاری اعضای انجمن و این پیشکسوتان در حالی‌که بزرگان شهر بر روی صندلی نشسته‌اند نشان از گذر عمر و نه خستگی ایشان از تلاش برای بهتر شدن جهانی است که در آن زیسته‌اند.
 

 

 

 از راست به چپ: دکتر فروغی، دکتر شفقی، استاد تیموری،استادپورصفا،استادمیناسیان،دکترادیب

 

بخش پایانی

 

در پایان بخش دوم همایش، نیزمیزگردی با حضور کارشناسان برگزار شد و شرکت‌کنندگان در همایش، پرسش‌های خود را درباره موضوعات مطرح شده در سخنرانی‌ها و همچنین مسائل مهم شهر مطرح نمودند. کارشناسان شرکت کننده در این میزگرد عبارت بودند از: مهندس عبدالرسول قریشی، مهندس قهرمان صمیمی، مهندس احمد بهابادی، دکتر احمد خاتون آبادی، دکتر مهدی کیوان، دکتر احمد علی فروغی، دکتر حسین پورمقدس و آقای حشمت الله انتخابی.
 

 

از بخش‌های دیگر این همایش که مورد استقبال شرکت‌کنندگان قرار گرفت، خواندن مثنوی بلند«پل خواجو» توسط شاعر اصفهانی استادخسرواحتشامی،وبرگزاری نمایشگاه و فروشگاه کتاب باموضوع اصفهان بود.

 

 خسرواحتشامی

 

برگزار کنندگان چهارمین همایش هفته اصفهان عبات بودند از انجمن دوستداران اصفهان و با مشارکت دانشگاه آزاد خوراسگان، جمعیت دوستداران محیط زیست، انجمن مفاخر معماری ایران، دانشگاه هنر اصفهان، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان، سایت معمار نت، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اصفهان و بنیاد معماری میرمیران.