ماهور منتشر شد

معمارنت- پنجاه و هفتمین شمارۀ مجلۀ هنر ماهور منتشر شد. در این شماره، دو ترجمه و چند مقاله‌ از پژوهشگران ایرانی آورده شده که به گفتۀ سرمقالۀ ماهور از نظر موضوع یا شیوه‌ی پرداختن به موضوع درخور توجه هستند. بخش مقالات آن با استناد به منابع تاریخی و مباحث نظری در باب مُدها به‌نوعی در پی رمزگشاییِ مفهوم «موسیقی تیموری» است.

دربارۀ این شماره در سرمقاله می‌خوانیم:
...بخش مقالات با ترجمه‌ی مقاله‌ای از «اُئن رایت» آغاز می‌شود که با استناد به منابع تاریخی، کارگان، سازها، نگارگری‌ها و مباحث نظری در باب مُدها به‌نوعی در پی رمزگشاییِ مفهوم «موسیقی تیموری» است. تعریف موسیقی تیموری، به دلایل گوناگونی که رایت در این مقاله برمی‌شمارد همواره با دشواری‌هایی روبه‌رو بوده است و این مقاله تلاشی است برای ارائه‌ی نوعی روش‌شناسی جهت بررسی موسیقی این دوران. «بابک راحتی» در مقاله‌ی تحلیلی خود درباره‌ی مقام‌های هفت‌گانه‌ی موسیقی بخشی‌های شمال خراسان در ادامه‌ی پژوهش خود در این موسیقی ضمن نقد برخی دیدگاه‌های ارائه‌شده در این زمینه با استناد به روایت‌های گوناگون این مقام‌ها به تحلیل ساختار مُدال آن‌ها و شناسایی و نام‌گذاری مؤلفه‌های ساختاریِ مقام‌ها می‌‌پردازد. در مقاله‌ی «پیشروِ عجمی»،«آرش محافظ» به ارائه‌ی قسمت اول از پژوهش تفصیلی خود درباره‌ی این نوع از پیشرو می‌پردازد و با ابهام‌زدایی از واژه‌ی «عجمی» به بررسی جایگاه اجراییِ پیشرو در مقام‌ها و نیز ساختار فواصل در آن می‌پردازد. قسمت‌های بعدی این پژوهش که در دو شماره‌ی آینده به چاپ خواهند رسید، به فرم، ریتم و ملودی‌پردازی در کارگان پیشروهای عجمی اختصاص دارند.

«علی کاظمی» در «بررسی شیوه‌ی آواگذاریِ تحریر در آواز ایرانی» قانونمندی‌های حاکم بر اجرای تحریر (ترنّم) را با ارجاع به اجراهای ردیفی و به‌ویژه دستگاهی آشکار و بررسی می‌کند و به ارتباط شیوه‌های آواگذاری با بافت ملُدیک، کیفیت حسیِ آن، خصلت‌های مُدال،    جمله‌بندی و در نهایت گویش فارسی می‌پردازد. «دو سند خطی درباره‌ی موسیقی» به دو یافته‌ی «بهروز امینی» یکی در مصنفات بابا افضل کاشانی و دیگری در حل مشکلات الاشارات، اختصاص دارد. نوشته‌ی اول با توجه به کمیاب بودنِ اسناد مکتوب درباره‌ی موسیقی قرن هفتم اهمیت دارد و در دومی غزلی پارسی از سراینده‌ای به نام «صفی‌الدین عبدالمؤمن» درباره‌ی نسبت الحان با اوقات شبانه‌روز آمده است و مؤلف احتمال منسوب دانستن این نوشته به صفی‌الدین ارموی را مورد بحث قرار می‌دهد. در بخش «یادداشت‌های پراکنده» ابتدا نوشته‌ای از «شهرام آقایی‌پور» درباره‌ی تاریخچه‌ی «مارش جمهوری» از ساخته‌های کم‌تر شناخته‌شده‌ی عارف قزوینی و نیز تأملی بر اصلاح شعرِ این تصنیف آمده است و سپس بابک خضرائی در «گزارشی از بخش موسیقی جُنگ دریای کبیر اثر فرصت شیرازی» اطلاعات موجود در این نسخه‌ی خطی را درباره‌ی مقامات، ادوار و ایقاعات از نظر می‌گذراند.

در بخش مفاهیم بنیادین این شماره مقاله‌ای از «لارنس ویتْسلِبِن» آمده است که تأثیر دیدگاه‌های موسیقی‌شناسی غربی بر آموزش و پژوهش در این حوزه را به بحث می‌گذارد و با تمرکز بر کاربرد این دیدگاه‌ها بر پژوهش موسیقی آسیایی (خاور دور) به محدودیت‌ها و دشواری‌های حاصل از چنین دیدگاه‌هایی می‌پردازد.  گفت‌و‌گوی این شماره را «بیژن ظلّی» با «محمدرضا گرگین‌زاده»، موسیقی‌دان و مؤسس «کانون موسیقی چنگ»، انجام داده است که حاوی مطالبی جالب درباره‌ی وضعیت موسیقی و به‌ویژه آموزش موسیقی در نخستین سال‌های پس از انقلاب تا میانه‌ی دهه‌ی ۱۳۶۰ است؛ سال‌هایی که رشته‌ی دانشگاهی موسیقی در ایران تعطیل شده بود. سرانجام در بخش نقد و بررسی این شماره مقاله‌ای موشکافانه درباره‌ی کتاب تاریخ موسیقی خاورزمین اثر جورج فارمر آمده است که در آن آقای اکبر ثبوت پس از مقدمه‌ای در معرفی فارمر و آثارش با رجوع به منابع گوناگون تاریخی و ادبی در عین نقد برخی دیدگاه‌های فارمر به شماری از لغزش‌های ترجمه‌ی فارسی این کتاب نیز اشاره دارد.