تخریب بانک مسکن در باجک قم

معمارنت- روز سه شنبه، 4 اردیبهشت، فردای روز معمار بود و آغاز همایش دو روزه معماری و شهرسازی اسلامی در قم. معماران و مدیران و دانشجویان و علاقمندان، همه در مراسم افتتاحیه این همایش، تیمچه فرش را مملو از حضور گرم خود کرده بودند.

پاسداشت میراث سنت معماری ایرانی و اسلامی و افسوس بر آنچه که امروز گریبان ما را در شهرهامان گرفته است، دغدغه‌ای بود که در آن جلسه مطرح بود. اما تا زمانی که جامعه ما، گذشته خود را با کمپرسور بادی تخریب می‌کند، نمی‌توان توقع داشت که بتواند با ورق آلومینیوم کامپوزیت، آیندۀ درخشانی برای خود به ارمغان آورد.

بانک مسکن خیابان «باجک» قم، از جمله اولین حرکت‌های مدرن معماری در این شهر است که البته مربوط به دورۀ پیش از انقلاب اسلامی است. معماری فرم گرای این بانک هم متأثر از اندیشه های لوییس سالیوان است و هم نگاهی به معماری سنت گرا و فرمالیستی آنتونیو گائودی دارد.
ارزش این بنا، نه به جهت طراحی آن، بلکه به خاطر همراهی آن با نقطه عطفی تاریخ معماری معاصر ایران است. این بنا را می‌توان در ردیف آثاری همچون مسجد الجواد در 7 تیر تهران و یا مقابر مفاخر ایران (عطار و بوعلی و باباطاهر)  و یا بنای تئاتر شهر، تجربه‌ای در سطح معماری آکادمیک ایران دانست که تلاش دارد پیوندهای بین سنت‌های معماری ایران و دستاورد های معماری فرم گرا داشته باشد. از همه مهم‌تر این که این بنا در شهر قم که شهری مذهبی و دارای سنت‌های معماری محکمی بوده است؛ چهره متمایز و ممتازی دارد.

در هر صورت تخریب این ساختمان، صدم‌ ای به آرشیو معماری ایران است که حذف مستندات معماری معاصر ایران، زمینه‌های مطالعات آتی را از پژوهشگران سلب می کند.
اگر توفیق همراه شود، امید است که این بنا را بتوان بهتر و بیشتر شناخت، اگرچه خیلی دیر شده است.