Add new comment

موزۀ صنعتی، موزۀ ۱۳ آبان، موزۀ صنعتی کرمانی، موزۀ جهنم و بهشت، موزۀ هلال احمر، موزۀ شیر و خورشید، موزه‌ای که چندین سال بسته است، موزه‌ای که آثارش به حال خود رها شده، موزه‌ای با قدمت نزدیک به ۷۰ سال در قلب تهران، موزه‌ای متعلق به استاد علی اکبر صنعتی کرمانی، مجسمه‌سازی که در ایران دو موزه به نام او ثبت شده، موزۀ صنعتی ۱۳ آبان که در حال حاضر تخمه فروشی شده!!! …

 

موزۀ صنعتی 13 آبان

موزۀ صنعتی ۱۳ آبان:
آدرس؛استان تهران، شهر تهران، ضلع شمال غربی میدان امام خمینی (توپخانه سابق، سپه اسبق) ابتدای خیابان فردوسی (علاالدوله سابق) ، شماره ۵۶
شماره ثبت در فهرست آثار ملی ایران : ۱۶۲۲۳ تاریخ ثبت ۲۴/۸/۱۳۸۵ ه خورشیدی
مختصات جغرافیایی ، آب و هوا ، نقشه و … :  E 51″25’13.16   N 35″41’10.47
ارتفاع از سطح دریا : ۱۱۶۰ متر
 

گچبری های موزه صنعتی ۱۳ آبان

 

دوران و بانی اثر موزه‌:
عمارت موزۀ صنعتی ۱۳ آبان باقی مانده عمارت‌های دورۀ قاجار میدان امام خمینی است اما در سال ۱۳۲۴ به همت عبدالحسین صنعتی زاده و با آثار سید علی اکبر صنعتی کرمانی احیاء و به موزه و نمایشگاه تبدیل و به جمعیت شیر و خورشید واگذار می‌شود.

 

موزۀ هلال احمر (صنعتی 13 آبان)

امکان بازدید موزه صنعتی ۱۳ آبان:
موزه ۳ سال است به علت احتمال ریزش و عبور مترو از زیر ساختمان تعطیل است.

 

داخل موزه صنعتی در زمان دائر بودن آن

 

پیشینه و تاریخچه موزه صنعتی ۱۳ آبان:
همان طور که در بالا اشاره شد، ساختمان موزه صنعتی از ساختمان‌های باقی مانده عصر قاجار است اما این ساختمان به همت عبدالحسین صنعتی زاده (پسر حاج علی اکبر صنعتی زاده) در سال ۱۳۲۴ با آثار استاد سید علی اکبر صنعتی احیاء و در اختیار جمعیت شیر و خورشید قرار می گیرد و موزه صنعتی به صورت رسمی در سال ۱۳۲۵ شروع به فعالیت می کند. پس از آن استاد صنعتی نمایشگاه و کارگاهش را به میدان راه آهن منتقل که متاسفانه در وقایع سال ۱۳۵۷ مرود هجوم قرار می گیرد و آثار از بین می روند و جمعیت شیرو خورشید هم تغییر نام می دهد و با عنوان جمعیت هلال احمر ،‌مدیریت موزه را به عهده می گیرد. البته در این سالها بسیاری از هنرمندان آثار خود را به استاد تقدیم و این آثار در موزه صنعتی به نمایش عموم گذاشته می شود. در کتاب راهنمای موزه ها و بناهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی در سال ۸۳ اعلام شده در این موزه ۶۰۰۰ هزار نقاشی ، هزار مجسمه سنگی، برنزی و گچی وجود دارد!!!

 

تابلوی بر زمین افتاده موزه صنعتی ۱۳ آبان

 

شروع احداث متروی تهران در سال ۱۳۷۶ بهانه‌ای می‌شود برای تعطیلی‌های موزۀ صنعتی ۱۳ آبان، به دلیل احداث مترو برخی از ساختمان‌های میدان تخریب می‌شود، ساختمان موزۀ صنعتی با توجه به بی ملاحظه‌گی شرکت مترو و مدیریت وقت موزه، آسیب می‌بیند. این تازه اول ماجراست … موزه صنعتی ۱۳ آبان در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی کشور قرار می‌گیرد و این بهانه‌ای می‌شود برای تخریب بیشتر، چون متولی نگهداری ساختمان موزۀ صنعتی چندتا می‌شود و نامشخص و تنها اتفاق، تعطیلی‌های موقت موزه.

 

عکس هوایی موزه صنعتی ۱۳ آبان در سال ۱۳۸۶ و گودبرداری مترو

 

در سال ۱۳۸۶ شرکت مترو تصمیم می‌گیرد؛ ورودی‌های ایستگاه مترو امام خمینی را افزایش دهد و یکی از ورودی‌ها از زیر ساختمان موزۀ صنعتی ۱۳ آبان انتخاب می‌شود و این دلیلی می‌شود برای تعطیلی موزه …

 

مدیریت موزه می‌گوید: به علت ثبت اثر مرمت و استحکام به عهده میراث است و میراث خواستار بخشی از ساختمان در قبال مرمت است. میراث می‌گوید: چندین با هلال احمر مکاتبه کرده‌ایم اما آنها به ما پاسخی نمی‌دهند و شهرداری مسبب تخریب است. شهرداری می‌گوید: آماده هرگونه همکاری برای مرمت هستم، اما اختلاف میراث و هلال احمر را چه کنم!!!

 

البته از همان سال شروع ساخت مترو، شهرداری اعلام آمادگی کرده بود که فضایی برای ساختمان جدید بدهد، خبری که هلال احمر هم آن را تایید کرد و قرار شد باغ موزۀ هلال احمر در شهریور ۹۲ افتتاح شود ، اتفاقی که هنوز شکل نگرفته است.
 

فضای داخلی موزه ۱۳ آبان در زمان دائری

نام‌های دیگر:
موزه شیر و خورشید، موزه جهنم و بهشت، موزه هلال احمر، موزه صنعتی، موزه صنعتی کرمانی، موزه ۱۳ آبان

 
پیرامون نام (وجه تسمیه):
۱)موزه شیر و خورشید: به دلیل مالکیت جمعیت شیر و خورشید بر عمارت ۲)موزه جهنم و بهشت: به شوند اثری از استاد که بیانگر جهنم و بهشت بود در میان مردم به این نام شهره شده بود. ۳)موزه هلال احمر:‌ به علت تغییر نام جمعیت شیر و خورشید به هلال احمر ۴)موزه صنعتی کرمانی: نامی که لایق این موزه است، چون بیشتر آثار متعلق به استاد سید علی اکبر صنعتی کرمانی بود ۵) موزه ۱۳ آبان: به مناسبت روز مباره با استکبار جهانی به نام ۱۳ آبان نامگذاری شد و دلیل دیگر قیمت پایین این موزه بود ، قیمت بلیط موزه در زمان آخرین تعطیلی تنها ۲۰۰ تومان بود و خود عاملی بود تا مدارس، دانش آموزان را به این موزه هدایت کنند و به دلیل تقارن روز دانش آموز و ۱۳ آبان این نام برای موزه صنعتی نام مناسبی است.
 

جهنم و بهشت، موزه صنعتی ۱۳ آبان

 

نکته اول:‌ برای گرفتن اطلاعات بیشتر درخصوص چگونگی نامگذاری استاد علی اکبر صنعتی به این نام به زندگی نامه ایشان در اینجا مراجعه شود و همچنین برای دیدن کلیه آثار استاد.

 

ساختمان خالی موزه در آبان ۱۳۹۲

 

ساختمان خالی موزه در آبان ۱۳۹۲

 

نکتۀ دوم:‌ دقیقاً در ۱۳ آبان ۱۳۹۲ موزه در اختیار یک تخمه فروش قرار گرفت و قسمت جنوب غربی عمارت موزه صنعتی ۱۳ آبان، انبار تخمه و آجیل شد!!

 

موزه صنعتی ۱۳ آبان و تخمه فروشی

 

موزه صنعتی ۱۳ آبان ، تخمه فروشی و فراموشی رهگذران!

 

نکته سوم: قالب آثار علی اکبر صنعتی از گچ فرنگی بوده و گچ به نم و رطوبت حساس!! و بیشتر آثار استاد به دلیل حجم فراوان غیر قابل انتقال است و احتمال از بین رفتن آنها فراوان.

 

اثر زندانیان دربند، در حال خاک خوردن، آبان ۹۲

 

آثار موزه صنعتی ۱۳ آبان در حال خاک خوردن، آبان ۹۲

 

نکته چهارم: مدیر فعلی موضوع اظهار می‌کرد؛‌ آثار قابل انتقال را به مخزنی مطمئن برده و در شرایط خوبی نگهداری می‌شود، در حالی که طی بازدید انجام شده چند روز قبل متوجه شدم هیچ اثر گچی از این موزه منتقل نشده حتی اثرهای گچی کوچک!! و تنها آثار نقاشی از این موزه منتقل شده ، به کجایش را نمی‌دانم.

 

نکته پنجم: در دنیا معمولاً این گونه آثار قالب‌گیری می‌شود و قالب نگهداری که در صورت رخدادهای طبیعی اثر ناپدید نشود، جالب اینجاست با اینکه می‌دانیم هر لحظه امکان ریزش ساختمان وجود دارد قالب‌گیری که بماند، آثار را هم انتقال نمی‌دهند!!
نکته ششم: مدیریت موزۀ صنعتی کرمان چندین بار خواستار انتقال این آثار به کرمان شده که جمعیت هلال احمر با این کار مخالفت کرده است.

مشخصات و معماری ساختمان موزه صنعتی ۱۳ آبان:
ساختمان در دو طبقه واقع شده و طبقه اول با سالنی بزرگ که درب ورودی اصلی آن در جنوب شرقی عمارت واقع شده ، دو درب دیگر نیز برای موزه وجود دارد که یکی در جنوب غربی عمارت و دیگری در خیابان خیابان فردوسی، درب فردوسی شما را به نیم طبقه دوم هدایت می‌کند، در طبقه اول سرویس بهداشتی، آشپزخانه و انبار قرار دارد و در شمال غربی موزه صنعتی ۱۳ آبان یک حیاط کوچک.
 

موزه صنعتی ۱۳ آبان

 

ورودی‌ها و پنجره‌ها به صورت نعل اسبی بوده و ستون‌ها با گچبری قاشقی مزین شده و سرستون‌ها نیز با گچبری‌های زیبا خودنمایی می‌کند.

 

کاشی‌های هفت رنگ معرق موزه صنعتی ۱۳ آبان

ازاره‌های سنگی تا ارتفاع یک و نیم متری دور تا دور موزه صنعتی ۱۳ آبان را احاطه کرده و نما با آجرکاری و کاشی‌های هفت رنگ معرق تزئین شده است، کاشی‌هایی که به علت عدم رسیدگی در حال نابودی است، پنجره‌ها شکسته و پرده‌های قرمز آن در هوا معلق …
ته نویس: این گزارش را بدون اجازه و با افتخار تقدیم می‌کنم به آقا جواد محمد بیگی به پاسداشت لطف ایشان و همسرشان