نتایج مسابقه ارتقاء تدریجی سکونتگاههای غیررسمی
در این گزارش، ابتدا مروری بر اهداف موردنظر در این پروژه بیان میشود و در ادامه روند برگزاری مسابقه، مراحل اجرایی آن و نتایج حاصلشده بهطور خلاصه ارائهشده است.
مسابقه معمارنت با موضوع ارتقا تدریجی در سکونتگاههای غیر رسمی در تاریخ 30 خرداد ماه 1398 در همایش بازآفرینی شهری در شهر نیشابور با اعلام نتایج، دستاوردهای این پروژه و برنامه ریزی برای ادامه آن به پایان رسید. در نشستی که به معرفی این پروژه و روند انجام آن پرداخته شد، مباحثی در رابطه با اهداف شکل گیری، پیش نیازهای اجرایی شدن آن و عوامل دخیل در تاثیر گذاری هر چه بیشتر آن، مورد بحث قرار گرفت و در پایان به عنوان یکی از پروژه های موفق سال 1397 از منظر بازآفرینی شهری انتخاب شد و ساز و کاری برای ادامه آن پیش بینی و پیشنهاداتی جهت ادامه این پروژه در شهرهای هدف و دیگرهای شهرهای کشور ارائه و به تصویب رسید. در این گزارش، ابتدا مروری بر اهداف موردنظر در این پروژه بیان میشود و در ادامه روند برگزاری مسابقه، مراحل اجرایی آن و نتایج حاصلشده بهطور خلاصه ارائه شده است.
مقدمه
آمارهای رسمی جمعیت بافت فرسوده تاریخی تا سال 1395، حدود 12 میلیون نفر در مساحت 78 هزار و 274 هکتار و جمعیت سکونتگاههای غیررسمی 8.8 میلیون نفر در مساحت 65 هزار و 401 هکتار اعلام میکنند. این میزان از جمعیت ضرورت توجه بیشتر دولت و نهادهای غیر مردمی را در ارائه طرحهای خلاقانه جهت انجام اقداماتی در راستای ساماندهی چندجانبه در اینگونه از سکونتگاهها را آشکار میسازد. برنامه طرح جامع مسکن 5 سیاستهای اصلی برای پهنههای مختلف در نظر گرفته است که به شرح زیر است:
- برای بافتهای فرسوده با پیشینه تاریخی، بارگذاری مجدد و مقاومسازی
- برای بافتهای فرسوده با پیشینه میانی نوسازی و تأمین مسکن جدید
- برای سکونتگاههای غیررسمی، ارتقاء تدریجی
- برای و بهسازی مسکن همراه با سیاستهای رفاه اجتماعی
- برای بافتهای فرسوده دارای کاربریهای غیرشهری ناکارآمد، اراضی ذخیره نوسازی بهصورت محدود.
سه دیدگاه برای سکونتگاههای غیررسمی مطرح است که در ادامه عنوان و تحلیلشدهاند:
- دیدگاه اول رایج در بین مسئولین شهری در رابطه با فعالیت در سکونتگاههای غیررسمی این است که هرگونه تلاش برای ارتقا کیفیت سرپناهها در این مناطق، رسمیت بخشیدن به یک امر غیرقانونی است.
- دیدگاه دوم نیز معتقدند که مسئله سکونتگاههای غیررسمی فقط با ساخت واحدهای جدید و استفاده بهتر از زمین با استفاده از ساخت در ارتفاع باید حل کرد.
این دیدگاه معتقد است که این مناطق به دلیل ضعفهای ساختاری و ناایمن بودن سازهها در مقابل حوادث طبیعی و هم به خاطر شیوع جرم و آسیبهای اجتماعی در آنها باید حذفشده و پاکسازی گردند. این پاکسازی باید به نوسازی از صفر بینجامد که جهان جدیدی را در این مناطق به وجود آورد.
- دیدگاه سوم، با رویکرد مطالبه گری صرف کنش خود را معطوف به امر قدرت کرده و هرگونه تلاش برای قدرتیابی خرد و از پایین را موکول به تغییر ساختارهای قدرت در بالا میکند.
تجربه نشان داده است که همه رویکردهای بالا خواسته یا ناخواسته، در عمل به تداوم و رشد سکونتگاههای غیررسمی منجر شده و میشود. چرا که اولا حضور رو به رشد این سکونتگاهها بهویژه در شش دهه اخیر ناشی از ناموزونی برنامههای توسعه و توزیع نابرابر منابع و حذف اقشار کمدرآمد در تسهیم منافع ملی بوده است. در دیدگاه اول تلاش روزانه میلیونها نفر از شهروندان این سرزمین برای تأمین سرپناهی حداقلی غیرقانونی شمردهشده و بدینوسیله صورتمسئله پاک میشود.
به کسانی که رویکرد دوم را اتخاذ میکند میشود گفت که ساخت بناهای نوساز در ارتفاع با امکانات متوسط، در توان ساکنان این مناطق نبوده و آنها را مجبور به زندگی در حاشیههای بدون امکانات شهرها کرده است. بنابراین ساختوساز در زمینهایی که فاقد ارزش مبادلهای هستند، با بالا بردن ارزش این سکونتگاهها موجب کوچ دوباره این اقشار بیبضاعت به حواشی جدید خواهد شد.
رویکرد سوم مانند دو رویکرد پیش از آن، حل مسائل عینی و روزمره میلیونها نفر را به تحقق امر محالی ارجاع میدهد که در بهترین حالت دولت توان تأمین 10 تا 15 درصد از آن را دارا است. بنابراین نمیتوان در برابر تأمین حداقل شرایط زیست انسانی در این سکونتگاهها بیتفاوت باقی ماند یا آن را به تعویق انداخت. با نگاهی به تجربه نوسازی در مناطق اجراشده، میبینیم که ساکنان قدیمی از مناطق نوسازی شده میروند و در محلات جدیدی سکونت میکنند که با توان اقتصادی و ساختارهای فرهنگی آنها هماهنگ باشد. شاید به همین دلیل است که هکتارها سکونت گاه نابسامان سال به سال توسعه یافته و بیشتر شدهاند.
رویکرد معمارنت در ارتقا مسکن در سکونتگاه غیر رسمی
معمارنت برای تجربه یک راه جدید با رویکردی متمایز و ایدهای متفاوت وارد این حوزه شد .تعریف سکونت بهعنوان حق آدمها به شهر، تعریف سرپناه، خانه، سکونتگاه، زاغه، حلبیآباد، کپر، آلونک، تعریف رسمی بودن و غیررسمی بودن، تعریف قانونی بودن و غیرقانونی بودن همه روی میز بود.
بحث روی علل ایجاد این سکونتگاهها که قبلاً ناشی از توسعه نامتوازن و مهاجرت از روستا به شهر بود و حالا بیشتر، ناشی از نزول اقشار چند دهک پایین جامعه، در شهرها هستند که باز به دلیل همان عدم توازن، اقشار زیادی زیر چرخهای توسعه به حاشیهها رانده میشوند تا شاید امکان بقا یابند.
اگر مثل گروهی در دهههای 60 میلادی سرمایهگذاری در زمینه مسکن اقشار کمدرآمد را غیراقتصادی بدانیم و به امید حل خود به خودی آن در شرایط بازار باشیم یا در پی ریشهکن کردن آن باشیم، کمکی به حل مسئله نکردهایم. جوان بودن جمعیت این سکونتگاهها، اختلاف شدید شرایط و امکانات زندگی در این سکونتگاهها با دیگر مناطق شهر، پیچیدگی خدماترسانی به این مناطق که در پشت هفتخوان مشروعیت قانونی، حقوقی، مالی و از همه مهمتر برنامهای ماندهاند، بر حدت موضوع میافزاید. طبق آخرین آمار یک میلیون نفر در یک سال گذشته به این جمعیت افزوده شده است .
چه آنها را قانونی و رسمی و چه غیرقانونی و غیررسمی به شمار آوریم، آنها وجود دارند و متأسفانه در شرایط اقتصادی شامل رکود تولید ، بیکاری ،تحریمهای بینالمللی و غیره اقشار وسیعتری به آنها خواهند پیوست.
طرحهای مسکن اجتماعی، واگذاری زمین، توانمندسازی و ... چگونه در جهان پاسخگو بودهاند؟
جالب اینجاست که در میان این هیاهو ساکنان این سکونتگاهها منتظر نشدهاند و برای تداوم زندگی، مسئله سکونت و شرایط زندگی خود را مدیریت کردهاند. تجربه محلی چیست؟ چگونه میتوان با تکیهبر این تجربه محلی بخشی از راهحل را پیمود. بالاخره باید قبول کنیم که آنها نسبت به زندگیشان و شرایط موجود در محل آگاهی بیشتری دارند.
بنابراین رویکرد متمایز معمارنت این بود که جامعه معماری بهعنوان مسئولیت حرفهای و اجتماعی نیاز دارد تا در کنار معماری خواص به معماری عوام و بهویژه معماری گروههای کمدرآمد توجه کند و برای آن در چهارچوب مسئولیتش راهکارهای حرفهای بیابد.
با این رویکرد معمارنت برای برگزاری مسابقه ارتقاء تدریجی سرپناه در سکونتگاههای غیررسمی ایران برنامهریزی کرد. برنامهای که علیرغم اسم بلندبالایش به دنبال سه هدف ساده و اساسی است:
- آموزش معماران در مواجهه با واقعیت سرپناههای موجود
- به دست آوردن تجربه ارتقای تدریجی مسکن خودساخته تهیدستان و موانع آن در شهرها
- آگاهی دادن به مردمی که داوطلب تغییر میشوند
در این راه تجربه نشان داد که گفتگوی حرفهای و صمیمانه با نهادهای شهری بهویژه دانشگاههای محلی در این زمینه بسیار راهگشاست. همکاری صمیمانه شورای شهر، شهرداری، نهادهای مردمی و دفاتر تسهیلگری، معتمدان محلی و بهویژه استادان رشتههای مرتبط در دانشگاههای آزاد و سراسری سیستان و بلوچستان و نیشابور بارقه امیدی بود که در شرایط ناامیدی بسیاری از گروههای تخصصی هنوز دغدغههای انسانی در بخشهایی از نهادهای مسئول جدی است.
تصویر 1: برنامه ریزی اجرای مسابقه در شرکت بازآفرینی شهری ایران
روش کار مسابقه:
نخست به جمعآوری بیشتر مطالب نظری موضوع و برگزاری 3 نشست در نیشابور، تهران و زاهدان برای معرفی مسابقه، معرفی محلات هدف و بررسی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، شهرسازی و معماری سکونتگاههای غیررسمی بهعنوان موضوعی بینرشتهای در دانشگاهها و محافل آکادمیک این شهرها بود.
تصویر 2: پوسترهای همایش در نیشابور و زاهدان و تهران
دوم انتخاب حدود 10 واحد سرپناه در هر یک از محلات 14معصوم نیشابور و شیرآباد زاهدان به کمک معتمدین محلی و ساکنان آنها بهنحویکه برآیندی از مشکلات این واحدها باشند و معرفی آنها به دانشجویان برای طراحی ارتقاء.
تصویر 2: نمونه پرتره های خانه های منتخب
قدم سوم طرحها توسط خود ساکنان، معتمدین محل و افراد متخصص محلی از هر محله 3 واحد و جمعاً 6 واحد در دو محله جهت اجرای ارتقاء برگزیده شد تا در فرصتی یکماهه با کمک 30 میلیون ریال برای هر سرپناه این واحدها را ارتقاء دهند.
این سه مرحله بهتفصیل به شرح زیر اجرا گردید:
پیرو فراخوان و نشستهای توضیحی در دانشگاه نیشابور، خانه گفتمان شهر و معماری تهران و دانشگاه سیستان و بلوچستان، گروه همکاران معمارنت برای تدارک داوری و مقدمات اجرای ارتقاء به نیشابور و زاهدان سفر کردند.
در سفر به نیشابور ابتدا در جلسهای با حضور شورا، معتمدین و افراد دستاندرکار ساخت در محله 14 معصوم، ویژگی مسابقه و اهداف دوگانه مسابقه تشریح شد. در این جلسه ، افراد دستاندرکار ساختوساز در این محله تجارب خود را در این زمینه به بحث گذاشته و در مورد نحوه اجرای طرحهای منتخب داوران تبادلنظر شد. از نکات جالب توجه، لحاظ پیشبینیهای حقوقی و بیمه در مرحله اجرای ارتقاء بود.
در سفر به زاهدان گروه اعزامی معمارنت طی مصاحبه با دو گروه از افراد فنی محلی و بازدید مجدد از خانهها و صحبت با صاحبان خانهها در محله شیرآباد، یکی از گروههای اجرایی فنی که شناخت بیشتری از مشکلات محلی و سوابق کار مشابه را داشتند طبق نظر شورایاران و دفتر تسهیلگری محله انتخاب نمود و مقرر شد پس از انتخاب طرحهای ارتقا، کار را شروع نمایند.
در جلسه داوری در زاهدان، طرحها برای بحث و بررسی داوران ارائه شد. در این جلسه علاوه بر 5 داور انتخابشده از قبل، شامل اساتید معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان و دانشگاه آزاد اسلامی، شورایاری محله شیرآباد، نماینده شورای شهر و نماینده شهرداری، معاونت فنی عمرانی فرمانداری، معاونتهای معماری و شهرسازی و خدمات شهری شهرداری زاهدان، مسئول دفتر تسهیلگری محله شیرآباد و گروه معمارنت بهعنوان ناظر شرکت داشتند. همچنین از مسئول فنی ارتقا محلی جهت آشنایی با طرحها و نظرات داوران دعوت شد تا اشراف بیشتری با موضوع پیدا کند. در این جلسه ابتدا همه طرحهای رسیده برای داوران ارائه شد و سپس در دور دوم بحثهای دقیقتر در مورد هر یک از طرحها انجام شد
جلسه داوری طرحهای رسیده در نیشابور نیز با حضور داوران محلی شامل: نماینده دانشکده معماری، معاونت معماری شهرسازی شهرداری، شهردار سابق، عضو شورای محله 14 معصوم و همچنین معاونت فنی عمرانی شهرداری نیشابور بهعنوان داور، مسئول منتخب اجرای ارتقاء توسط افراد فنی و محلی و همکاران معمارنت بهعنوان ناظر تشکیل شد.
معیارهای داوری در این مسابقه به شرح زیر مورد بحث قرار گرفت:
- پایداری سازهای
- استفاده از مواد و مصالح و عناصر محلی و بازیافتی
- امکان تکرارپذیری طرح ارتقا
- توجه به ارزان بودن مصالح
- پیشبینی امکان اشتغال خانگی
- قابلیت تقسیمات ثابت یا تنظیمپذیر هرچه بیشتر فضای داخلی در سطح و ارتفاع و پیشبینی توسعه آتی
- تعریف روش ابتکاری و خلاقانه و سادگی در اجرا
- توجه به اقلیم و سازگاری با محیطزیست
- نگاه چندجانبه به موضوع )سازه، معماری، تأسیسات، اجرا و بهرهگیری از تجربه محلی
- نحوه ارائه
در بررسی طرحهای رسیده با توجه به نیازهای ساکنین، اولویتها و هزینهها، داوران نظرات اصلاحی خود را برای کاهش یا افزایش مواردی در اجرای طرحها اعلام کردند و مقرر شد اجرای ارتقا با لحاظ موارد اصلاحی صورت گیرد. برای پیشگیری از موارد حقوقی ناشی از سوانح در اجرای ارتقا، مقرر شد خانهها توسط شرکتهای بیمه مستقر در زاهدان، بیمه مسئولیت و حوادث شوند و معاونت خدمات شهری در این زمینه اقدام لازم به عمل آورند. بهعلاوه جهت تداوم کار پس از اجرای ارتقا خانهها، در رابطه با ساز وکار پیگیری الگوسازی و تسهیل ارتقا تدریجی خانهای محله شیرآباد بحث شد و در مرحله اول مقرر شد دفتر تسهیلگری محله شیرآباد و معاونت خدمات شهری در این زمینه همکاری نمایند. مقرر شد طرحهای انتخابشده پس از آماده کردن شرایط مالی و حقوقی و انجام اصلاحات ذکرشده برای اجرای ارتقاء معرفی شدند.
طرحهای منتخب به شرح زیر است:
نیشابور:
تصویر 3: طرح منتخب شماره 2312 مربوط به پرتره خانه شماره1
تصویر 4: طرح منتخب شماره 2345 مربوط به پرتره خانه شماره 6
تصویر 5: طرح منتخب شماره 2344 مربوط به پرتره خانه شماره 2
زاهدان:
تصویر 6: طرح منتخب شماره 2341 مربوط به پرتره خانه شماره 3 شیرآباد زاهدان
تصویر 7: طرح شماره 2353 مربوط به خانه شماره 3
تصویر 8: طرح منتخب شماره 2337 مربوط به پرتره خانه شماره 5 شیرآباد زاهدان
تصاویر بیشتر از شیتها در سایت معمارنت قابل مشاهده است.
پس از معرفی طرح های برتر توسط هیئت داوری، طرحهای ارتقاء میبایست به مدت یک ماه توسط مسئول اجرایی محله 14 معصوم و شیرآباد زاهدان و با همکاری صاحبخانهها و نظارت طراح و نماینده شهرداری ارتقاء یابد. لذا در نیشابور طی یک ماه از اواسط بهمن ماه 1397 تا اواسط اسفند 1397 طرح های ارتقا اجرا شد و در زاهدان نیز به دلیل سیلاب های رخ داده در اوایل سال 1398 از اواسط بهمن ماه 1397 آغاز و تا اواسط خرداد 1398 به طول انجامید. سپس جلسه داوری مجددی جهت انتخاب برنده مسابقه بر مبنای اجرای طرح تشکیل و طرحهای برگزیده هر شهر معرفی شد.
بسیاری نقد داشتند که با توجه به معضلات عدیده این واحدها و نیاز به مقاومسازی، اصلاح ساخت نما، تأسیسات، امنیت و غیره 30 میلیون ریال ناکافی است. البته ما هم معتقدیم ناکافی است اما اگر بهعنوان یک الگوی تکرارپذیر به موضوع نگاه کنیم آیا ساکنانی که کل هزینه ساخت سرپناهشان حدود30-10 میلیون تومان است و در تهیه غذای روزانه خود و خانواده دچار مشکل هستند توان تعمیرات چند ده میلیونی را دارند؟
درهرحال پس از انجام ارتقاء توسط مجری محلی منتخب خود ساکنین و صاحب واحد با کمک و زیر نظارت طراح، در داوری دوم بهترین طرح ارتقاء انجامشده انتخاب و به طراح هرکدام از واحدها در دو محله مبلغ 50 میلیون ريال جایزه تعلق میگیرد. در کنار مسابقه فیلم مستندی نیز به ایده پردازی، تاریخچه موضوع و مستندسازی روند مسابقه و محلات آن میپردازد.
بازسازی خانه شماره 5- محله شیرآباد زاهدان
تصویر 9: اجرای ارتقاء خانههای منتخب شیرآباد زاهدان
بازسازی خانه شماره 1- محله چهارده معصوم نیشابور
بعد از بازسازی
|
قبل از بازسازی |
بازسازی خانه شماره 1- محله چهارده معصوم نیشابور
قبل از ارتقا |
بعد از ارتقا |
بازسازی خانه خانم پرورده - محله چهارده معصوم نیشابور
بعد از بازسازی |
قبل از بازسازی |
بازسازی خانه خانم عین آبادی- محله چهارده معصوم نیشابور
بعد از بازسازی |
قبل از بازسازی |
برگزیدگان طرحهای ارتقا اجرا شده به ترتیب زیر اعلام میشود:
اسامی منتخبین مسابقه:
نیشابور:
- رتبه اول نیشابور ـ طرح شماره 2312 مربوط به خانه شماره 3 ـ خانه آقای محمد فرخ مهر: گروه طراحی پایا نقش
- رتبه دوم نیشابور ـ طرح شماره 2345 مربوط به خانه شماره 6 ـ خانه خانم طلعت پرورده: آقای محمدرضا کارفر
- رتبه سوم نیشابور ـ طرح شماره 2344 مربوط به خانه شماره 2 ـ خانه خانم ثریا عینآبادی: خانم نیوشا کریمی به همراه طرح شماره 2348 مربوط به همین خانه: آقای علیرضا محراب بیگی
زاهدان:
- رتبه اول زاهدان ـ طرح شماره 2353 مربوط به خانه شماره 3ـ خانه آقای رحمتالله گی دزهی پناه: خانم مانلی افشنگ
- رتبه دوم زاهدان ـ طرح شماره 2341 مربوط به خانه شماره 4ـ خانه خانم دُر بی بی براهویی: آقای آرمین شاه کرم
- رتبه سوم زاهدان طرح شماره 2337 مربوط به خانه شماره 5 ـ خانه آقای عبدالرحیم جر: خانم نگین عربشاهی
جمعبندی
ویژگی این طرح این است که توسط خود مردم محلی و با کمک نهاد دانشگاه و مجریان بومی (مقیم و آشنا با محل) انجامشده است. بنابراین میشود این تجربه موفق را بهعنوان الگوی ایجاد هستههایی در این محلات قرار داد که با هزینهای ناچیز و بسیج عمومی، ارتقا زندگی ساکنان این سکونتگاهها را ممکن سازند. روایت این تجربه میتواند علاوه بر الهامبخش بودن، موجب شکلگیری انگیزههایی برای بهکارگیری روش ارتقا تدریجی متناسب با امکانات درون محل، در این محلات شود و تسری پیدا کند.
این هستههای طراحی و اجرای محلی با تحربه اندوزی پس از مدتی قادر خواهند بود، به ساختارهای محلی در جهت ارتقا این سکونتگاههای در ابعاد دیگر هم کمک کنند. از دستاوردهای چنین اتفاقی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- قدرتیابی شبکههای محلی
- مطالبه گری همراه با مسئولیتپذیری از نهادهای دولتی
- ایجاد تجربههای متنوع
- زمینهسازی برای اندیشیدن به تجربههای متنوع و ارائه راهکارهای مشترک برای نهادهای متمرکز
- حل مشکلات موجود
- افزایش انسجام محلی، اعتماد عمومی و حس تعلق مکانی
- یافتن راهکاری منحصربهفرد متناسب با شرایط اقلیمی، فرهنگی و اقتصاد محلی
بدیهی است این نهاد محلی در کنار نهادهای دولتی همه خدمات لازم را پوشش نمیدهد و فعالیت آنها به معنای نادیده انگاشتن وظایف دولت در تدوین برنامه و عملیات اجرایی در زمینه معضلات اقتصادی، اشتغال، تأسیسات زیربنایی، خدمات بهداشتی ، آموزشی ، تفریحی ، انتظامی، تمهیدات حقوقی و مالی برای کمک به حل معضلات اینچنینی نخواهد بود.
به دعوت شرکت بازآفرینی ایران، پروژۀ ارتقاء تدریجی معماری سرپناه خودساخته در سکونتگاههای غیررسمی نیشابور و زاهدان در همایش ملی بازآفرینی شهری در نیشابور ارائه شد.
در این همایش علاوه بر نمایش فیلم مستند تهیهشده توسط سایت معمارنت، شرح مختصری از اهداف، روند و نتایج این مسابقه و بهویژه تجربه اجرایی ارتقاء در دو محله چهارده معصوم (ع) نیشابور و شیرآباد زاهدان ارائه شد. این پروژه به دلیل تلفیق نظر و عمل و اجرا توسط خود ساکنان محلههای هدف، مورد استقبال واقع شد.
سپس نتایج برندگان رتبههای اول تا سوم در دو محله فوق اعلام و جوایز شرکتکنندگان در مسابقه محله 14 معصوم(ع) نیشابور به برندگان اهدا شد.
در مورد محله شیرآباد زاهدان با توجه به ناهماهنگی در بین نهادهای شهری و افراد محلی و مشکلات اجرا در محله شیرآباد علیرغم همکاری تعدادی از افراد مسئول، مقرر شد در جلسه جداگانهای جوایز برندگان اهدا شود.
در انتها از کلیه عزیزان که در به انجام رساندن این پروژه همکاری نمودند تشکر شد.
- خانم زهرا اسکندری، مدیرکل مطالعات کاربردی و امور ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران
- آقای پویا علاءالدینی، مشاور طرح
- آقای محمدرضا غنچه، کارشناس مطالعات کاربردی و امور ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران
- آقای پدرام مهرایی، کارشناس مطالعات کاربردی و امور ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران
- خانم ناهید موحدی فر، مسئول بازآفرینی شهرداری نیشابور
- آقای محمد رضایی، مجری ارتقاء تدریجی محله 14 معصوم (ع) نیشابور
- آقای سید علی ورشویی، دفتر توسعه محلی شیرآباد زاهدان
داوران محله 14 معصوم (ع) نیشابور:
- آقای هادی نیرآبادی
- خانم آناهیتا زنده دلان
- آقای یونس رضایی
- آقای هادی مسلمی
- آقای حمید فدائیان
- خانم سارا فربد
داوران محله شیرآباد زاهدان:
- آقای محمد امیر براهویی
- آقای سیدعلی براهویی
- خانم فرزانه دادگر
- آقای محمدعلی قصری
- آقای عبدالحمید بحرپیما
- آقای علی اربابی
همکاران معمارنت:
- آقای محمد سالاری
- خانم سوسن مومنی
- خانم فرزانه شرکایی
- خانم سپیده سیروس
- آقای مهرداد زاهدیان
- آقای فردین یزدانی
- آقای مهرداد بهمنی / مدیر مسابقه
- خانم الهام معینی
- خانم فاطمه وکیلی صادقی
- Add new comment
- 5159 reads
- نسخه قابل چاپ
- ارسال به دوستان