معرفي "معماري و اوتيسم"در روز كتاب

معماری و اوتیسم؛ راهکارهای طراحی فضاهای آموزشی
نویسندگان: هاجرمجاهدی، مریم قاسمی سیچانی، الهام فروزنده، منصوره بهرامی پور
انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)؛ با همکاری سازمان نوسازی مدارس استان اصفهان ،1393
اصطلاح اوتیسم  از مفهوم یونانی" زندگی کردن در خود" توسط روانپزشک یونانی بلولر  (1911) در توصیف رفتارهای یک بیمار گرفته شده است. این بیمار تمایلات در خود فرو رفته را در جنبه های اجتماعی بروز می داد. تا قبل از سال 1943، روانپزشکی به نام لئو کانر  در خصوص 11 کودک توضیح داد که "اختلالات اوتیستیکی" را از خود بروز می دادند. در این کودکان بیشترین خصوصیات و شرایط بیماری اوتیسم دیده می شد و او در مقاله مشهور و جهانی خود با عنوان "اختلالات اوتیستیکی در تماس عاطفی" به علایم این اختلال اشاره کرد. در سال 1965، برای اوتیسم دو علامت شاخص، تعریف شد:
الف- عدم توانایی در ایجاد ارتباط با دیگران و شرایط.
ب- عدم توانایی در ابراز معانی از طریق زبان(لینهان ، 2008).
از سال 1943 که اولین شناخت راجع به اختلال اوتیسم صورت گرفت، تاکنون تحقیقات زیادی در مورد افراد مبتلا به اوتیسم و ویژگی های آنها، انجام شده است. اکثر این تحقیقات که توسط روانشناسان مطرح دنیا صورت گرفته است، اوتیسم را از منظر آسیب شناسی و علائم بررسی کرده و به ویژگی های این اختلال پرداخته اند. اخیرا تحقیقاتی میان رشته ای بین معماری و روانشناسی برای این کودکان در دنیا صورت گرفته است که نشان می دهد محیط های مناسب برای این کودکان، می تواند تأثیر بسیار زیادی بر روند سلامتی آنها داشته باشد.
آمارها در سال 2010 نشان می دهد که بدون در نظر گرفتن جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، از هر 88 کودک، یک کودک به بیماری اوتیسم مبتلاست. از طرفی آمارها نشان میدهد که اختلالات طیف اوتیسم فراگیر شده و این شیوع در ایران هم رو به افزایش بوده است . اما در ایران مراکزی که به صورت خاص برای این کودکان طراحی شده باشد، بسیار محدود است و نمونه های موجود نیز بدون در نظرگرفتن روحیات این کودکان ساخته شده اند. معماری به عنوان یک حرفه، مسئول است تا محیط هایی را ایجاد کند که با انواع نیاز های استفاده کنندگان سازگار باشد. در این میان نیاز افراد خاص نباید از این امر مستثنی باشد. علیرغم شیوع بالای بیماری اوتیسم، هنوز راهبرد های طراحی معماری برای برآوردن نیاز های این گروه، به صورت ویژه رسیدگی نشده است .با توجه به نقش معماری در طراحی فضای مناسب برای این کودکان، انجام تحقیقی که بتواند نیازمندی های خاص این کودکان از دیدگاه معماری را مشخص نماید،ضروری به نظر میرسد.
در جهت تألیف این کتاب، نویسندگان آن ابتدا با مطالعه و بررسی منابع موجود در پایگاه های علمی معتبر دنیا، مطالبی را که در ارتباط با معماری و اوتیسم وجود داشته است، بررسی نموده و به منظور تکمیل مطالب موجود، از روش میدانی نیز استفاده شده است. در این راستا، با صاحب نظران در زمینه اوتیسم، مربیان، والدین مشاوره انجام شد و از مراکز موجود در اصفهان نیز بازدید صورت راهکارهای طراحی جهت « گرفت. شایان ذکر است که این کتاب،حاصل طرح پژوهشی با عنوان است که به درخواست اداره کل » فضاهای آموزشی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان اصفهان در سال 1391 انجام شده است. همچنین در این راستا کتابی نیز ترجمه شده است. 1 این کتاب در 7 فصل تدوین گردیده است که 2 فصل ابتدایی، به مباحث روانشناسی و مابقی فصول به مباحث معماری می پردازد. فصل اول و دوم به ترتیب به اختلالات طیف اوتیسم از
منظر روانشناسی و آموزش برای این کودکان می پردازد. در فصل سوم عوامل معماری اثرگذار بر این کودکان معرفی شده اند و فصل چهارم، فضاهای مورد نیاز در مراکز آموزشی این کودکان را عنوان کرده است. طراحی فضاهای باز در مراکز آموزشی کودکان اوتیسم در فصل پنجم ذکر شده است و از آنجایی که در ایران، مراکز اوتیسم موجود اغلب فاقد معماری مناسب هستند، در فصل ششم نمونه های معروف موجود در دنیا، معرفی گردیده است. در نهایت در فصل هفتم، جمع بندی و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات طراحی معماری فضاهای آموزشی این کودکان مدنظر، قرار گرفته است.