منم ،آپادانا

معمارنت - یکصد و شصت و چهارمین گفتمان هنر و معماری
با عنوان منم، آپادانا
تلاش در رمزگشایی ساخت (اَپَدانَه)
چهارشنبه سوم تير در باغ موزه قصر برگزار مى شود.

واژه آپادانا (اَپَدانَه) چهار بار در سنگ نبشته های هخامنشیان متأخر به چشم می خورد. در این نبشته ها، اپدانه به معنی احتمالی "کاخ ستون دار" آمده است. امکان دارد که واژه ایوان فارسی با واژه آپادانا در پیوند باشد. أَپَدانا در سریانی به معنی کاخ نیز در پیوند با آپادانا مطرح است.
آپادانا نخستین بنای ایرانی است که دارای سنگ بنا است. آگاهی داریوش در چال کردن لوح های زرین و سیمین (سنگ بنا) در آپادانا، شاهدی بر آگاهی و هوشیاری این مرد بزرگ تاریخ ایران در فرمانروائی است که در همه رفتارهای داریوش به چشم می خورد. داریوش در این لوح ها به مرزهای کشورش و هم پشتی اهورا مزدا اشاره کرده و از شواهد و سکه هائی که همراه با این لوح به ودیعه نهاده شده است، می توان تاریخ سنگ بنای آپادانا را مشخص نمود. ساخت آپادانا که پس از داریوش در دوران خشایارشا به پایان می رسد، قریب به 30سال به طول انجامیده است.
در میان همه بناها و تاسیسات تخت جمشید، آپادانا را می توان یکی از شاخص ترین آنها عنوان نمود. در حقیقت بنای آپادانا تسجیل حکومت و نمایش یک رویداد استثنائی و تکرار نشدنی است. پلکان های این بنا از تبلور ویژه ای برخوردار است. صف بندی در حجاری ها هدفمند است. گارد سلطنتی، نجبا و نگهبانان، سازمان دهندگان و مجریان اوامر حکومتی، و در پیش روی شاه، نمایندگان خلق های مختلف تشکیل دهنده شاهنشاهی تراشیده شده اند. داریوش به هنگام طرح آپادانا، به معنای واقعی کلمه، تصویر یک بنای حاکمیتی را در ذهن خود داشته است. با احتمال قوی، نگاره های آپادانا (با 811 نگاره انسان و بیشماری نقش دیگر) را در پیوند با جشن نوروز ایرانیان دانسته اند. سه ایوان مشابه، جوانب تالار آپادانا را در میان گرفته اند و چهار برج گوشه های آپادانا، دو جناح این ایوان ها را تشکیل می دهند. سقف هر ایوان بر فراز 12 ستون رنگی در دو ردیف استوار بوده است. ستون ها در امتداد ستون های تالار اصلی قرار دارد. از 36 ستون تالار اصلی فقط 3 ستون بر جای مانده است. ارتفاع هر ستون آپادانا با پایه و سر ستون و ستونپایه نزدیک به 20 متر است. یکی از جالب ترین نکات آثار هنری تخت جمشید و به ویژه آپادانا، نشانه ها یا به عبارتی امضاهای هنرمندان و یا گروه های هنری است که پس از پایان کار ایشان در زمینه اثر، نقر شده است. وجود این نشانه های در نوع خود بی نظیر، ضمن اینکه هنرمندان تک تک نگاره ها را شناسانده و طبقه بندی آنها را ممکن می سازد و امکان تخمین طول مدت کار را فراهم می آورد، حکایت از نظم و علاقمندی آگاهانه هخامنشیان با آثار هنری و هنرمندان دارد.
در یکصد و شصت و چهارمین گفتمان هنر و معماری که به رمزگشایی چگونگی تدارکات فنی و ساخت بنای آپادانا اختصاص دارد سرکار خانم مهندس شهرناز جودت و آقایان دکتر فرخ باور، دکتر فاضل گنجی و مهندس مهرداد عزیزخانی حضور دارند و هخامنشیان را نه فقط تمدنی کهن، بل جوانان جسور و پر تحرکی معرفی می کنند که در زمینه ای پربار و مستقل، به ایجاد طرح هایی بلند پروازانه، دست یازیده اند.
این برنامه همچنین با نمایش فیلم و پرسش و پاسخ همراه است.

 
زمان: چهارشنبه 3 تیر ماه 1394 از ساعت 16 الی 18:30
مکان: باغ موزه قصر ،‌ خیابان شریعتی ، خیابان مطهری شرقی
انجمن مفاخر معماری ایران
www.ammi.ir