آیا معماری یک مسئله ملی است؟

  به بهانه سوم ارديبهشت (روز ملي معمار)

     از زماني كه انجمن مفاخر معماري ايران براي نخستين بار در سال 1381 سوم ارديبهشت زادروز شيخ بهايي را به عنوان روز معمار پيشنهاد كرد بيش از يك دهه مي گذرد. در اين مدت بازشناسي و پذيرش همگاني روز معمار در جامعه حرفه اي، جامعه رسانه اي، و جامعه غيرحرفه اي سيري بطئي، آرام، و فزاينده را طي كرده و از كمك به تشكيل جلسات براي ترويج مسئله معماري در سرتاسر ايران به همت انجمن مزبور تا ورود و مشاركت ديگر NGOها، توجه و تمركز مطبوعات تخصصي و رسانه ها، و همراهي گسترده عمومي به صورت رواج smsهاي تبريك در بين معماران و دانشجويان توسعه يافته است.

     اكنون در سوم ارديبهشت 1393 با پيشقدمي سازمان نظام مهندسي، و با همراهي فصلنامه طراح، كانون مهندسان معمار دانشگاه تهران، و انجمن مفاخر معماري ايران، اين روز براي نخستين بار "روز ملي معمار" نام مي يابد، تمبر يادبودي به افتخار آن منتشر مي گردد، و صاحب نشان مي شود؛ نشاني به طراحي هنرمند يگانه، ابراهيم حقيقي ...

     اما آيا معماري يك مسئله ملي است؟

     به نظر مي رسد معماران ايراني اكنون آسان تر بتوانند از معماري به مثابه يك مسئله ملي سخن بگويند.

     معماري يك مسئله ملي است؛ چرا كه تمدن ايراني براي قرن ها از جمله پرچمداران آفرينش فرهنگ و انديشه و از پيش قراولان توليد ثروت فرهنگي و هنري در روزگار خود بوده و امروز سال ها است كه از اين نقش تاريخي فاصله گرفته و سيماي رنجور فضاي ساخته شده اش تناسبي با گذشته پرشور هنر و معماريش ندارد.

     معماري يك مسئله ملي است؛ بدان سبب كه براي جامعه جوان، جستجوگر، پويا، و بالنده اي كه سر در سوداي كشف چشم اندازها و افق هاي نوين و خيال انگيز زندگي، انديشه، هنر، و فرهنگ داشته باشد، معماري از جمله اركان فرهنگ عمومي به شمار رفته و درك و دانش بنيادين درباره چيستي و چگونگي معماري، معيارهاي تمييز و سنجش اثر بديع از كار كم بها، دانش پايه مهندسي، ذائقه زيبايي شناختي، و توانايي خوانش اثر معماري به عنوان يك متن، در جايگاه اطلاعات و توانمندي هاي بنيادين عمومي جامعه نهادينه شده و پس به ركني از فرهنگ عمومي بدل مي شود.

     معماري يك مسئله ملي است؛ از آن حيث كه فراگيرترين ظرفي است كه به گستردگي خانه ها و شهرهايمان، زندگي و تحرك تك تك ما را دربرگرفته و بسته به كيفيات دروني خود از آن توان برخوردار است كه رفتارها و فعاليت هاي كارآمد و پاسخگو را رقم زند و يا آنكه به اتلاف جسمي و رواني خيل منابع انساني منجر شود؛ چنانكه ممكن است با ادراك و دريافتي غني همراه باشد و يا پيام هاي ادراكي مغشوش و آزارنده را پژواك نمايد. ما معماري را مي سازيم و معماري ما را ...

     معماري يك مسئله ملي است؛ بدان جهت كه در غياب آن با اندك غفلتي و به طرفه العيني جبران ناپذيرترين خسارت ها را به محيط زيست وارد مي كنيم و خود و آيندگان را از بسيار ظرفيت هاي زيستي زمين بي نصيب مي سازيم ...

     معماري يك مسئله ملي است؛ از آن روي كه سالانه ميليارد ميليارد سرمايه ملي را به ماده صامت و جامد بدل مي كنيم؛ پس آنگاه كه صرف اين سرمايه را گريزي نيست، بايد آن را به هوشمندانه ترين وجه و سنجيده ترين شكل، به اندازه يا هندسه هزينه كرد و چه كسي اندازه يا هندسه را مي شناسد بهتر از مهندس و معمار ...؟

     معماري مسئله مبرمي است كه هنوز بر ضرورت و اهميت آن چشم فرو بسته ايم؛ هنوز سرمايه هاي ملي مان را در طريقي ناراست از ساختن به هدر مي دهيم، هنوز به زمين و طبيعت جفا مي كنيم، هنوز به وقت، عمر، و روح و روان انسان ها در محيط هايي ناكارآمد و مشوش آسيب مي رسانيم، هنوز فرزندانمان را در بي خبري از حساسيت و شكنندگي ثروت گرانبهايي كه از پيشينيان به آنها به امانت رسيده و بدون فهم معاني و مباني آفرينش فضاهايي كه حال و آينده آنها را رقم خواهند زد پرورش مي دهيم و هنوز هر روز و هر روز چيزهايي را مي سازيم كه كمترين تناسبي با آموزه هاي كهن و ديرين مان ندارند ...

     روز ملي معمار فرصتي است براي لحظه اي مكث و لختي باز انديشيدن؛ فرصتي براي آموختن و هم آموزاندن؛ و فرصتي است براي فهميدن معماري و شناختن معماران.. .