انتشار كتاب احياي تهران از مجموعه تهران پژوهى

معرفی کتاب:
منظور از بافت تاریخی چیست؟، آیا بافت تاریخی یک پهنه از پهنه‌های شهری است که جمعیتی در آن ساکن و همچون بقیۀ پهنه‌ها در آن به کار و زندگی مشغول هستند؟ یا بافت تاریخی تفاوتی ماهوی با دیگر بخش-های شهر دارد؟ کیفیت و مشخصات بافت تاریخی و تبیین مبانی ارتقای کیفی و دیدگاه‌های نظری که موجبات عملی شدن ارتقای کیفی را در حیات شهر فراهم می‌آورند، کدام‌ها هستند؟
کتاب حاضر در پنج فصل به بافت تاریخی و مسائل آن؛ کیفیت و بحران چند لایۀ آن؛ مدنیت و بحران مدنیت؛ چیستی بافت تاریخی تهران، کجایی تهران، و کیستی اهل تهران؛ و مبانی ارتقای کیفیت بافت تاریخی تهران می‌پردازد.
مقدمه:
در روزگاری زندگی میکنیم که متأسفانه هر روز بیش از پیش نسبت به کیستیِ خود بیگانه میشویم. اما خوشبختانه در روزگاری هم زندگی میکنیم که بیش از پیش دردمند و نگران این وضع شدهایم. در دورانی زندگی میکنیم که اشتیاق برای دیدار از بافتِ تاریخیِ تهران که با توضیح و توجیه ویران شد، از هر وقتی بیشتر شده و غالبِ مشتریانِ تورهای تهرانگردی، برخلافِ عرف صنعت گردشگری در همه جای جهان، اهل تهران هستند نه مسافرانِ تهران!  اوضاع طوری است که از یک سو شهرداریِ تهران اصلی‌ترین سازمان عاملِ نابودیِ میراثِ فرهنگیِ تهران است و از سوی دیگر مهمترین اقدامات در جهت احیای میراثِ فرهنگیِ تهران را در دست انجام دارد؛ و انصافاً از عهدة اولی خیلی خوب برآمده و امیدوارم از عهدة دومی هم بتواند خوب بربیاید.
وضع ما در این اوضاع به سان باغبانی با درختانِ شکوفه زده در آستانة نوروز است که از یک سو خوفِ ظهورِ ناگهانیِ یخ بندانِ زمستان را در دل دارد و از سوی دیگر رجاء وزیدنِ نسیمِ جانبخشِ بهار را. زمستانِ بحرانِ مدنیتی که از سر گذراندیم بسیار جانفرسا بود. اما شکر خدای رحمان که آنرا از سر گذراندیم و حال با عبور از آستانة بهارِ مدنیت، دیگر نگرانِ زنده نگه داشتن خود نیستیم، بلکه این کیفیت است که به مهمترین دغدغة اهلِ تهران بدل شده و دوباره نگاهها به کجاییِ تهران و کیستیِ تهرانی جلب، و سر در آوردن از آن به خواهش و تمنای بسیاری از شهروندان تبدیل شده است.
برای نیل به این مقصود، و اصولاً برای احیای داناییِ زیستنِ در این سرزمین که از هولِ مدرنیزاسیون به طاقِ فراموشی سپرده بودیم و حال مدتی است بازیافتنِ آن یک دم آسودهمان نمیگذارد، میراث فرهنگی بهترین راهنماست. هرچقدر تماسِ ما با مظاهرِ فرهنگیِ اصیل خود بیشتر شود، جریانِ انتقالِ دانایی از گذشته به امروز و فردا قویتر خواهد شد. بافتِ تاریخیِ تهران نیز با وجودِ آسیبهای جبران‌ناپذیرش هنوز ظرفیتِ آنرا دارد تا آن کیفیتِ از ذهن پاک شده را دوباره به یاد ما بیاورد و این نوشتارِ مجمل در واقع گشایشِ بابی است بر این مسیر.
موضوع کتاب حاضر «ارتقای کیفی بافت تاریخی تهران» است ولی پیش از طرح بحث باید مسائلی مقدماتی طرح شود که تا آنها به درستی فهمیده نشوند، مبنایی برای ارتقای کیفی بافت تاریخی شکل نخواهد گرفت.
ابتدا باید پرسید که منظور از بافت تاریخی چیست؟ آیا بافت تاریخی یک پهنه از پهنه‌های شهری است که جمعیتی در آن ساکن و همچون بقیة پهنه ها در آن به کار و زندگی مشغول هستند؟ یا بافت تاریخی تفاوتی ماهوی با دیگر بخشهای شهر دارد؟ آیا بافت تاریخی تنها مجموعهای از ابنیة تاریخی است که یک جا گرد آمدهاند؟ معلوم کردن تکلیف اینکه بافت تاریخی چیست، کجاست، دارای چه ویژگی‌هایی است، و چه کسانی را در خود جای داده است؛ در نیل به مقصود ما که حفاظت و احیای آن باشد، تأثیری به سزا میگذارد.
پرسش دوم از کیفیت و مشخصات آن نزد ما است. چراکه تبیین مبانی ارتقای کیفی بدون داشتن درکی صحیح و موافق از کیفیت، بی‌معناست. سپس باید معلوم شود آن دیدگاههای نظری که موجبات عملی شدن ارتقای کیفی در حیات شهر را فراهم میآورند، کدامها هستند؟
بعد از آن به تفصیل از بافت تاریخی تهران سخن خواهد رفت و در نهایت با توجه به اِشرافی که نسبت به مسئله فراهم خواهد آمد، راهبردهای ارتقای کیفی بافت تاریخی تهران مطرح خواهند شد.

فهرست مطالب:
پیش سخن
فصل یکم. بافت تاریخی و مسائل آن    
فصل دوم. کیفیت و بحران چند لایة آن    
فصل سوم. مدنیت و بحران مدنیت    
فصل چهارم. چیستی بافت تاریخی تهران، کجایی تهران، و کیستی
اهل تهران    
فصل پنجم. مبانی ارتقای کیفیت بافت تاریخی تهران    
سخن پایانی