کتاب برگزیده: خانه‌های اصفهان

شناسنامه:
عنوان: خانه‌های اصفهان
نویسندگان: داراب دیبا، فیلیپ ریوالت، سرژ سانتلی
مترجم: مریم قاسمی سیچانی با همکاری: پروانه خیابانی، محمد مسعود
ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
سال: چاپ اول 1391
محل نشر: اصفهان

کتاب نفیس خانه‌های اصفهان که زیر نظر دکتر داراب دیبا، فیلیپ ریوالت و سرژ سانتلی و با مقدمه هانری استیرلن نوشته شده توسط دکتر مریم قاسمی سیچانی استادیار دانشگاه خوراسگان و همکارانش دکتر پروانه خیابانی و دکتر محمد مسعود به فارسی ترجمه شد.
کتاب «خانه‌های اصفهان» با یک پیش گفتار و ۹ فصل به موضوعات مختلفی درباره خانه‌های تاریخی اصفهان می‌پردازد که توسط افرادی همچون سیمون آیوازیان، داراب دیبا، احمد علی فرزین، عبدالله جبل عاملی، احمد منتظر، حشمت الله متدین، پی‌یر پینون، گلناز رادی آذرخشی، فیلیپ ریوالد، محمد جواد ثقفی و سرژ سانتلی نوشته شده است.

عنوان‌های پیش گفتار و فصل‌های نه گانه کتاب عبارتند از: پیوستگی معماری از خانه شهری تا مسجد دارای حیاط مرکزی، رشد شهر، خانه‌های اصفهان از نظر گردشگران قدیم، از باغ شهر تا باغ خانه، معنا و کارکردهای مختلف خانه، اجزای تشکیل‌دهنده خانه، گرایش به هندسه در خانه‌های سنتی اصفهان، طبیعت در خانه، تزئینات در خانه‌های اصفهان، سازه و مصالح خانه.

در این کتاب، خانه شیخ بهایی، خانه استپانیان، خانه راجمن، خانه افلاکی، خانه حسن الحسینی، خانه خلیل پور، خانه قزوینی ها، خانه حقیقی، خانه دارویی، خانه خوشنویس، خانه میرزا علی فانی، خانه امین التجار، خانه دکتر اعلم، خانه سارو، خانه جلالی، خانه سلطان سنجر، خانه علافچیان، خانه همایی، خانه سرهنگ وثیق، خانه شیخ‌الاسلام، خانه داوید، خانه سوکیاس، خانه زوولیان همراه با عکس‌ها و پلان‌های رنگی معرفی شده‌اند.
مطالب این کتاب که توسط دو گروه نویسنده ایرانی و فرانسوی نوشته شده، از آن لحاظ جالب و خواندنی است که به صورت همزمان با دو نگاه از «درون» و از «برون» به موضوع خانه‌های تاریخی اصفهان می پردازد.

از مترجم این کتاب، پیش تر نیز ترجمه کتاب «خانه‌های ارامنه جلفای نو اصفهان» منتشر شده و کتاب «خانه‌های اصفهان، گذر از دیروز تا امروز» در دست نشر می‌باشد.

دکتر داراب دیبا در مقدمه‌ای که بر ترجمه فارسی کتاب خانه‌های اصفهان نگاشته، تاکید نموده: «کتاب خانه‌های اصفهان حاصل پژوهش و همکاری دانشکده‌های معماری پاریس و تهران در طول چهار سال است و علاوه بر تحقیق و تحلیل و بررسی مطلب، بخشی از آن نیز به برداشت‌های دقیق و رولوه خانه‌ها اختصاص یافته است. مدارک موجود برخی از خانه‌ها مجددا در محل، تطبیق و تصحیح گردید و نقشه خانه‌های فاقد مدرک، توسط گروهی سی نفره به همراه متخصصین میان رشته‌ای، برداشت و ترسیم شد و ترسیم نقشه‌ها همه روزه با تحلیل‌های همه جانبه گروهی در ساختمان چهل ستون نقد شد و با دیدگاه‌های فنی و تحلیل فضایی، نکات بسیار، بررسی و تشریح گردید.»

دکتر مریم قاسمی، عضو هیات مدیره انجمن دوستداران اصفهان و مترجم کتاب خانه‌های اصفهان نیز در مقدمه یادآور شده است:
یکی از جلوه‌های شاخص معماری اصفهان، خانه‌های تاریخی است که کمتر به آنها توجه شده و اغلب بر اثر تحولات دوره معاصر نظیر تسلط ماشین بر زندگی شهر، تغییر شیوه زندگی، مشکل مالکیت، نبود حمایت‌های قانونی، شناخت ناکافی از خانه ها و ... تخریب شده‌اند و یا در معرض تخریب قرار دارند؛ بدین ترتیب که از چند هزار خانه تاریخی ارزشمند شهر اصفهان، در اوایل قرن اخیر، امروزه چند صد باب بیشتر نمانده که اغلب آنها نیز خالی از سکنه است. با توجه به وضع موجود، پیش بینی می شود در آینده ای نه چندان دور، شاهد تخریب اکثر نمونه های باقی مانده باشیم.»

در مقدمه کتاب به قلم داراب دیبا و سرژ سانتلی درباره وضعیت فعلی خانه های تاریخی اصفهان آمده است: «امروزه بر اثر مشکلات اقتصادی، رشد سریع جمعیت، بورس بازی زمین، اولویت‌های سیاسی، اقتصادی و تاثیر فرهنگ بیگانه، اصفهان همچون دیگر شهرهای کشورهای اسلامی در حال از دست دادن میراث منحصر به فرد شهرسازی و معماری خود است. نوگرایی در محله‌های قدیمی، گاه با خیابان کشی‌های گسترده برای تردد اتومبیل و گاه با احداث ساختمان‌های بلند و بزرگ همراه است. میزان این تغییرات در محله‌های قدیمی بسیار گسترده است و باعث شده بسیاری از این محله ها از بین بروند و با مجموعه های جدید مسکونی اعم از خانه‌های ویلایی و آپارتمان‌ها جایگزین شوند. خانه های میراث نیز از این روند فراگیر در امان نبوده اند و اگر اقدامات سریعی برای حفاظت محله های تاریخی انجام نشود، به زودی شاهد نابودی خانه هایی از این دست خواهیم بود. قابل ذکر است که نگهداری و حفاظت از این بناها و محله ها مستلزم صرف هزینه های بسیار زیاد است و بودجه دولتی اختصاص داده شده به سازمان میراث فرهنگی کشور برای این امر کافی نیست.»

در حال حاضر حدود چهار هزار بنای تاریخی در اصفهان شناسایی شده است، تعداد خانه‌های تاریخی ارزشمند اصفهان حدود هفت صد خانه است. از این تعداد، حدود پنجاه خانه توسط سازمان میراث فرهنگی و دیگر نهادها خریداری و احیاء شده، حدود یک صد خانه متروکه است و در پانصد و پنجاه خانه دیگر زندگی جریان دارد.

کتاب خانه‌های اصفهان، در ۲۶۴ صفحه گلاسه همراه با تصاویر و نقشه‌های رنگی توسط انتشارات دانشگاه آزاد خوراسگان با همکاری سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان، و انتشارات گلدسته و یاری بخش فرهنگی سفارت فرانسه در تهران، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، و دانشکده معماری «بل ویل» پاریس، و دانشگاه «ناتر ده» پاریس، و مرکز مطالعات عالی ویژه شهرها، معماری و میراث مغرب و خاورمیانه، و ماهنامه دانش نما منتشر شده است.