افزودن دیدگاه جدید

دویست و یازدهمین گفتمان هنر و معماری

درگذشت نظام عامری، از فرهیختگان معماری معاصر ایران،‌ و عدم اطلاعِ خیل وسیع دانش‌آموختگان و دانشجویان معماری از سرشت و سرگذشتِ چنین شخصیت‌هایی، یک‌بار دیگر لزوم تاسیس مکانی برای جمع‌آوری و اشاعه تاریخ معماری معاصر ایران را برجسته‌کرد.

همیشه، به همه مسائل، از زوایای متفاوت می‌شود نگاه کرد. به عنوان مثال ، تعدد تقریبا بیشمار واحدهای دانشگاهی آموزش معماری را می‌توان به عنوان افول معماری دید، می‌توان آن را «فاجعه» خواند و هزار وصله به آن چسباند. اما از نگاهی دیگر، این می تواند نشان از اقبال گرم جوانان به معماری باشد. در برابرِ این اقبال و استقبال چه باید کرد؟

قطعا نمی‌توان و نباید افراد را از انتخاب رشته تحصیلی مورد علاقه خود، باز داشت. بالاخره این جوان‌ها اگر معماری نخوانند چه خواهند خواند؟ حقوق؟ حسابداری؟ صنایع؟ چه ایرادی دارد فارغ‌التحصیل معماری در کشور زیاد باشد؟ آیا فارغ‌التحصیل دندانپزشکی یا متالورژی زیاد باشد افتخار است و معماری ایراد؟ با هر معیاری بسنجیم، در نفسِ افزایش تعدادِ دانشجوی معماری ایرادی نیست؛ تمام غصه و دلنگرانی جماعت این است که این دانشجوهای عزیز با کدام هیئت علمی و امکانات آموزشی تربیت می‌شوند. که البته دغدغه بحق و قابل تامل است.

ما اهالی حرفه، متاسفانه، نمی‌توانیم در سیاست‌های آموزشی کلان کشور نقشی ایفا کنیم و برنامه‌ریزی کنیم. انتخاب معلم و استاد هم داستان‌های خود را دارد و امر انتخاب در آن، علاوه‌بر توانایی‌های علمی به شاخص‌های دیگری وصل است. تنها کاری که اهالی حرفه می‌توانند در حق این دانشجوها بکنند، «کمک به دیدن» و «کمک به شناختن» معماری واقعی و تحقق‌یافته در سطح شهرها است. اهالی حرفه، با تشکیل انجمن‌ها و نهادهای مردمی (علمی - فرهنگی ) و برگزاری نشست‌ها و همایش‌ها می‌توانند سیل دانشجوهای مشتاق را با مضامین واقعی معماری آشنا کنند. خوشبختانه، می‌توان ادعا کرد در چندسال گذشته، شاید در 15 تا 20 سال گذشته، هم نشریات و اقلام آموزشی معماری و شهرسازی رونق خوب پیدا کرده، هم تشکل‌ها و انجمن‌ها نضج گرفته‌اند و برنامه‌هایی را اجرا می‌کنند. با تنوعی در نگاه به معماری و شهرسازی.

در این‌جا، جای خالی یک نهاد یا رسانه سخت‌افزاری خالی است: پایگاه معماری معاصر ایران. جایی که اسناد و مدارک معماری معاصر ایران در آن‌جا متمرکز، و مکانی برای انبوه دانشجوها و کارشناسان معماری باشد برای شناخت گذشته نزدیک خود. لازم است بر این گزاره تاکید ‌کنیم «بدون شناخت گذشته نزدیک، هر ادعایی درباره کهن‌الگوهای معماری و افتخارات باشکوه گذشته، فقط ادعا است». نتیجه نشناختن گذشته نزدیک معماری ما آن است که برخی از متفکران و تولیدکنندگان ادبیات معماری، از قاجار به این سو نمی‌آیند و اصالت و ارزشی به بیشمار آثار ارجمند معماری ایران در یکصدسال گذشته قائل نیستند. اینان، متاسفانه، انگار نوعی خصومت اعلام‌نشده با دنیای امروز دارند. در چنین شرایطی، تاسیس مکان و نهادی که آثار مدون و غیر مدون میراث معماری مدرن را جمع‌آوری،‌ دسته‌بندی و ارائه نماید، از اهمیتی دوچندان برخوردار است.

بنابراین، نیاز داریم به مکانی، حتی با حداقل فضاها، برای جمع‌آوری این اسناد و مدارک، حفاظت و ارائه آن‌ها به عزیزان مشتاق. مکانی که پایگاه واقعی پژوهش‌های معماری ما خواهدشد. برای خلق چنین مکانی باید‌کوشید و کمک همه را ‌طلبید، از دولت گرفته تا تک‌تک دفاتر معماری کشور. اگر روزی چنین پایگاهی شکل بگیرد، خواهیم دید چه اسناد و مدارکی جمع خواهدشد. ضمن آن‌که در گوشه‌و کنار کشور مستندهای فراوانی درباره معماری معاصر ایران ساخته شده که بصورت پراکنده در بایگانی‌های ادارات و اشخاص منتظر دیده‌شدن هستند.

دربرنامه «میراث معماری مدرن؛ با یاد نظام عامری» که با حضور آقایان دکتر اسکندر مختاری طالقانی ، مهندس کمال آل کمونه برگزار خواهد شد، موضوع لزوم جمع آوری اسناد و مدارک معماری معاصر مجددا طرح می گردد .در این نشست گفتگوی تصویری با خانم مهندس مینا معرفت ارائه می شود و مسئول پنل گفتگو آقای مهندس بهروز مرباغی و دبیر اجرایی این نشست نگار جوکار هستند.