افزودن دیدگاه جدید

نشست یازدهم، 29 مردادماه 1395

معماری «خوب» و معماری «بد»

اینک که به گام‌های آخر برنامه «یکصدمعمار، یکصد انتخاب» می‌رسیم، طبیعی‌ترین پرسش آن است که ارزش‌های معماری در چیست و کدام اثر معماری ایرانی واجد چنین ارزش‌هایی است. در روند معرفی آثار برتر معماری معاصر ایران، نکات ارزنده بسیاری مطرح شد و مصادیق معتبر و زیبایی هم ارائه گردید. در این میان، بحث تازه‌ای نیز مطرح شده‌است: چرا باید آثار را ارزیابی کرد؟ چه کسانی باید این حق را داشته‌باشند اثری را خوب و اثری را بد بنامند. می‌پرسند آیا اثر بد وجود دارد؟ آیا باید تمام ساخته‌های معماران، لزوما، لبخند بر لبان ما آورند؟

هرچند این امید وجود دارد در پایان نشست‌ها بشود جمع‌بندی مختصر ولی مفیدی ارائه کرد، ولی در این گام می‌توان به یکی از نظرگاه‌های عمده اشاره نمود. نظرگاهی که سنجش صفا و ارزش اثر را نه به عهده منتقدین یا مخاطبان، بل به اعتبار وجود صمیمیت در خود اثر و خالق آن می‌داند. در این نظر، مهم آن است که معمار اثر را با تمام خلوص و حساسیت شخصی‌اش بسازد. اگر چنین شود، اگر تمام معماران نیز آن اثر را نپسندند، چیزی از ارزش‌های آن را کم نمی‌کند. پیروان این نظرگاه به این واقعیت روشن اشاره می‌کنند که بسیاری آثار معماری در جهان که عنوان‌ها و جایزه‌هایی هم در کارنامه دارند، پس از یکی دو دهه تخریب شده‌اند و جای خود را به اثری دیگر داده‌اند. این آثار جایزه‌دار را منتقدان و کارشناسان تحسین کرده‌بودند و مستحق جایزه دانسته‌بودند.

این نظر، اصالت را به مولف می‌دهد نه به اثر. معتقد است آن‌چه که اثر را ماندگار می‌کند روحی است که خالق اثر در آن دمیده‌است. ممکن است این روح را بسیاری‌ها نپسندند، ولی اثر معماری به این روح و جوهر زنده است. اگر این استدلال را بپذیریم، معماری خوب و بد ندارد. کافی است خالق آن تمام حساسیت و خلاقیت خود را با صمیمیت برای خلق اثر بکار گرفته‌باشد. بر همین اساس، می‌توان به تعداد معماران و مولفان معمار، نظریه و منشور معماری یافت. آیا چنین است؟ در این باب،‌سخن بسیار است.

از نگاهی دیگر،‌ تفاوت معماری با دیگر هنرها آن است که با معماری، در هر مقیاس و اندازه‌ای، تغییری در شکل جهان هستی بوجود می‌آید. معماری بمانند موسیقی یا شعر نیست که نتجه کالبدی در سطح کره خاکی بوجود نیاورد. اثر معماری قابل کتمان و پنهان‌سازی نیست. پس آیا معمار مجاز است هر اثری را که به زعم خود زیبا یا درست می‌داند بسازد؟ آیا می‌توان تمام معماران را «مولف» نامید؟ حد و مرز این خلاقیت و صلاحیت کجاست؟

در نشست یازدهم «یکصد معمار، یکصد انتخاب»، که دویست و نوزدهمین گفتمان هنر و معماری انجمن مفاخر معماری ایران است،‌ سید محمد بهشتی، مهرداد جاویدی‌نژاد، آرمین محسن دانشگر، یعقوب رشتچیان، شادی عزیزی، بهرام فریور صدری، مژگان محمودی، مینا معرفت، بابک نادری‌آزاد و یوسف نیلی به معرفی آثار برتر معماری معاصر ایران، از دید خود، خواهندپرداخت. گفته‌های مینا معرفت و آرمین محسن دانشگر بصورت ضبط‌شده اسکایپی است.

میهمان ویژه این نشست، استاد فرهیخته موسیقی ایران، لوریس چکناواریان است که کلامی چند در مورد سلیقه و ذائقه معماری‌اش با مخاطبان سخن خواهدگفت.

برنامه، از ساعت 16 تا 19، در خانه گفتمان شهر و معماری، به نشانی خیابان فلسطین غربی پلاک 514، برگزار می‌شود