مقاله

وقتی عناصر سنگینی همچون مال‌ها و مگامال‌ها،که پیش از این وجود نداشته‌اند، به‌زور، خود را به ساختار جامعه شهری تحمیل می‌کنند، باید انتظار داشته باشیم که تبعات گوناگونی بر بوم‌شناسی شهری ما بگذارند. این تبعات، ساحت‌های متفاوتی دارند که از جمله ان‌ها ساحت اجتماعی است، همچنین می‌توان از ساحت‌های اقتصادی، فرهنگی، محیط زیستی و جز آن‌ها هم یاد کرد.

 وقتی که روایت ولیعصر را از تجریش آغاز کنیم، آن‌گونه که این روزها روایت می‌شود، اوّلِ این خیابانِ 18 کیلومتری، تجریش است. از آن‌جا است که گویا همة زندگی سرازیر می‌شود و در شیب شمالی ـ جنوبی همراه با جوی‌های آب دو طرف خیابان، همه چیز را همراه خود به پایین می‌شویَد و می‌برد. آخرِ این خیابان به پایانه می‌رسد. پایانِ همه چیز؛ پایانه‌ی راه‌آهن. و اگر سر ماشین را کج کنی، آن‌طرف‌تر پایانه‌ی جنوب. همان جایی که همه ماجراهای تهران تمام می‌شود. از همان‌جایی که آمدیم، به همان‌جا بازمی‌گردیم. اما خیابان ولیعصر از قضا از همین پایین‌ها شروع شد و راهش را کشید و به بالا رفت.

پرویز پیران سالهاست که استادیار دانشگاه علامه طباطبایی است. او همچنین عضو آکادمی سوئیس برای توسعه و عضو شبکه جهانی نوآوران حکومتی – دانشگاه هاروارد است. پیران به مدت بیش از 20 سال در باب مسکن تهیدستان و افراد کم‌درآمد شهری کار میدانی کرده است که حاصل آن‌ها بررسی اسکان غیررسمی در 14 شهر کشور و چند شهر سایر کشورها چاپ بیش از سی مقاله، سه فصل در سه کتاب و کتابی است به زبان انگلیسی که در سال 2002 دفتر عمران ملل متحد آن را منتشر کرده است.

اسكان غیررسمی، پدیدهای است نابهنجار، كه نسبت به بافت متداول شهر مشاهده می‌شود. اين پديده، تجلي فقدان برآورد ه شدن نياز مسكن و سرپناه اقشار كم درآمدي است كه در فضاي رسمي و برنامه‌ریزی‌شده شهر جايي ندارند و در فرار از محدودیت‌های قانوني خارج از توان خود، به برپايي سکونت‌گاه‌های نابسامان در حاشیه شهر، به اميد آنكه به فرصت‌های شغلي با درآمد مستمر شهري دسترسي پيدا نمايند، می‌پردازند و شامل افراد و خانوارهايي  می‌شود كه در محدوده‌ی فيزيكي و اقتصادي شهر زندگي می‌کنند ولي هنوز جذب نظام شهري نشده و از بسياري جهات با بافت اصلي شهر تفاوت دارند.

اسكان غيررسمي، از پيامدهاي نامطلوب شهرنشيني در جهان معاصر است كه به‌ویژه درنتیجه صنعتي شدن شتابان و نابرابری‌های منطقه‌ای شکل‌گرفته و شهرها و خصوصاً کلان‌شهرهای كشور را با مسائل عدیده‌ای مواجه ساخته است . نوشتار حاضر ضمن بررسي اسكان غيررسمي و شکل‌گیری آن در شهر اهواز(کوی منبع آ ب)، به ارائه راهبردهايي به‌منظور ساماندهي و توانمندسازي آن پرداخته است . در اين مقاله پس از بررسي متغيرهاي لازم مندرج در 250 پرسش‌نامه (حجم نمونه) كه از 1170 نفر (جامعه آماری) از سرپرستان خانوار ساكن در سکونتگاه‌های غيررسمي كوي منبع آب به‌دست‌آمده،استدلال شده است ...

ادامه مطلب ...

منابع درآمدي داخلي، به آن دسته از درآمدهایی اطلاق می‌شوند که به‌طور مستقیم توسط شهرداری‌ها و به صورت بهای خدمات گوناگون که بیشتر مربوط به اراضی و املاک هستند وصول می‌گردند. مثل عوارض بر پروانه‌هاي ساختماني، عوارض نوسازي و ...
ادامه مطلب...

پرسش جامعه‌شناسان و انسان‌شناسان این‌جا است که چه چیزی است که جامعه را دوباره یر پا می‌کند؟ قرارداد اجتماعی، منفعتی که انسان‌ها در جامعه دارند یا ذات اجتماعی بودن انسان‌ها؟ انسان‌ها بالطبع مدنی‌اند یا بالتطبع؟ از این دست رویدادها بارها و بارها در طول تاریخ انسان رخ داده است و هنوز جامعه انسانی تداوم دارد. این‌گونه نیست که در پی هر حادثه، آخرالزمان و قیامتی برپا خواهد شد. ما در درون جامعه و هستی شناوریم و رفتاری را می‌کنیم که طبیعی‌ترین رفتار است و جز آن انتظاری نیست. این رفتار را چگونه آموخته‌ایم؟

نتایج مطالعات نویسنده طرح جامع مسکن درباره آنچه طی دوره‌های پیشین رونق باعث «حملات سفته‌بازی» به این بازار شد، نشان می‌دهد «تثبیت نرخ ارز» - به‌عنوان مهم‌ترین عامل - چون به افت جذابیت صادرات می‌انجامد، در دوره‌های گذشته باعث کاهش بازدهی تولید و سرمایه‌گذاری صنعتی نسبت به بازدهی بازار مسکن شده و هنگام رونق ملکی، باعث هجوم منابع به بازار ملک و بروز سفته‌بازی شده است. همچنین ناکارآمدی ابزارهای مالیاتی و نقش بازیگران منفی عرصه ساخت‌وساز نیز از جمله عوامل منحرف‌کننده رونق مسکن از مسیر اصلی بوده است.

در موضوع مشخص موردبحث ما یعنی حوادث طبیعی و انسانی و اسکان موقت بی‌جا شدگان در آن تا آنجا که به یاد دارم این اولین بار است که به‌واسطه فضای مجازی، رویکرد به مسئله حوادث طبیعی و انسانی از سطح هیجانات رایج فراتر رفته و در محافلی جدی‌تر به موضوع نگاه می‌شود. اشاراتی همچون لزوم جلب مشارکت مردم محلی، توجه به فرهنگ محلی، توجه به اشتغال، اقلیم، بازسازی و نوسازی، کرامت انسانی، توسعه درازمدت، برنامه‌های بالادستی و غیره به‌عنوان نمود و حاصل تجربه تاریخی انسان ایرانی ارزشمند است...

ادامه مطلب ....

١٢پرسش در باره  تصورات غلط  پيرامون سوانح طبيعى كه مربوط به ربع قرن قبل است ،نشان ميدهد كه در مستند سازى تجربه هاى خود وجهان در استانه در ايستاده ايم .